دو سال خدمت سربازی و کسب آموزش های نظامی برای دفاع از مرزهای کشور و تمامیت ارضی، ایجاد امنیت و حفاظت از جان مردم را بر عهده دارند اما قرارگاه مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح در قبال ایثار و فداکاری سربازان تمهیداتی اندیشیده و آموزش یک مهارت تخصصی به کارکنان وظیفه را تا پایان خدمت و ارائه گواهی یک حرفه را در دستور کار دارد تا حداقل جوانان بعد از دو سال سربازی بتوانند شغلی دست و پا کنند.
آگاهی از آخرین روند مهارت‌آموزی سربازان، تعداد سرباز مهارت آموخته، انواع مشاغل معرفی‌شده به سربازان و همچنین مشوق‌هایی که برای سربازماهرها پیش‌بینی و به مرحله اجرا گذاشته شده، ما را بر آن داشت تا با سردار «موسی کمالی» دستیار و مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت آموزی ستاد کل نیروهای مسلح به گفت‌وگو بنشینیم.
** از برنامه‌های قرارگاه مهارت آموزی ستادکل چه خبر؟
* سردار؛ از آخرین برنامه‌های قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل بگویید؛ آیا برنامه‌های پیش‌بینی‌شده قرارگاه محقق شده‌است؛ همچنین بفرمایید چه تعداد سرباز تاکنون مهارت آموخته‌اند؟
ابتدا باید بگویم که امسال به عنوان سال پوشش ملی نام‌گذاری شده و بنا بود که تمام سربازان تحت پوشش برنامه قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل قرار بگیرند و در پایان امسال شعار «هر سرباز یک مهارت تخصصی و حداقل یک مهارت عمومی» تحقق پیدا کند، اما به دلیل مشکلات و موانع موجود از جمله شیوع ویروس کرونا، قرارگاه مجبور شد برنامه مهارت‌آموزی سربازان را یکی دو سال به تعویق بیندازد و امیدواریم ان‌شاءالله بتوانیم در فرصت‌های پیش رو صد درصد سربازان را تحت پوشش برنامه‌ها و آموزش‌های قرارگاه مهارت آموزی قرار دهیم.
**مهارت آموزی به یک میلیون سرباز در ۴ سال
تا الان بالغ بر یک میلیون نفر از کارکنان وظیفه در 4 سال اخیر آموزش‌ها و مهارت‌های تخصصی از جمله IT، فنی و حرفه‌ای و کشاورزی را فرا گرفته‌اند.
مهارت‌های عمومی نیز از جمله سبک کسب و کار، سبک زندگی، امداد و نجات، مسائل حقوقی و مالی و همچنین استفاده از فضای مجازی برای کسب و کار از جمله مهارت‌های عمومی ارائه‌شده به سربازان وظیفه بوده است.
امسال هم آموزش به 520 هزار نفر را در دستورکار داریم که 300 هزار نفر در شاخه مهارت‌های عمومی و 220 هزار نفر نیز مهارت‌های تخصصی را فرا بگیرند؛ بدین صورت ان‌شاءالله در یکی دو سال آینده سربازی را نخواهیم داشت که بدون داشتن مهارت، کارت پایان خدمت و متعاقب آن کارت معافیت بگیرد؛ ان‌شاءالله برنامه پیش‌بینی‌شده صد درصد محقق و اجرا شود.
**برنامه ریزی برای اجرایی سازی سند ملی مهارت در دستور کار
* سردار؛ قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل در خصوص سند ملی مهارت چه برنامه‌ای برای سال جاری دارد؟
سال گذشته سند ملی مهارت تصویب شد و امسال برای اجرایی‌سازی این سند برنامه‌ریزی کرده و دنبال این هستیم که مهارت‌آموزی را در قانون خدمت وظیفه عمومی به عنوان فصل 10 بگنجانیم تا از استحکام قانونی بیشتری برخوردار شود.
**اجرای ۶ همایش استانی و جشنواره سرباز ماهر در سال جاری
* چه برنامه‌ها و همایش‌های خاص برای سربازان برگزار کرده یا در دستور کار دارید؟
امسال 6 همایش استانی را برنامه‌ریزی کرده‌ایم، همچنین دو همایش سراسری و یک جشنواره سرباز ماهر.
دومین همایش سرباز ماهر، اشتغال و کارآمدی نیز به زودی جزئیاتش اعلام خواهد شد.
**آموزش یک مهارت عمومی و یک مهارت تخصصی به سربازان در دستور کار
* سردارکمالی؛ هر سرباز باید چند مهارت بیاموزد؟ هم عمومی هم تخصصی؛ یا اینکه یک مهارت کفایت می‌کند؟
ما بنا گذاشته‌ایم سربازان حداقل یک مهارت عمومی و یک مهارت تخصصی را بگذرانند. مهارت‌های عمومی پنج قسمت هستند؛ از جمله سبک کسب و کار، سبک زندگی، امداد و نجات، مسائل حقوقی و مالی و استفاده از فضای مجازی برای کسب و کار، اما مهارت‌های تخصصی در حوزه‌های فنی، حرفه‌ای، کشاورزی، ارتباطات و IT دسته بندی شده و تعداد زیادی مهارت را شامل می‌شود.
یکی از برنامه‌های قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل این است که کلیه مهارت‌هایی که در بازار کار و جامعه وجود دارد شناسایی شده و در سامانه سرباز ماهر قرار گیرند؛ چراکه برخی از سربازان اعلام می‌کنند که دارای مهارت در فلان رشته هستند اما ما آن مهارت را در سامانه سرباز ماهر نداریم. بنابراین بنا داریم مهارت‌ها را تکمیل کرده و کلیه مهارت‌های موردنیاز کشور را هم جمع‌آوری کرده و بانک اطلاعاتی در این زمینه تشکیل بدهیم.
از سوی دیگر قصد داریم امسال کلیه هنرستان‌ها و مدارسی را که تحت عنوان آموزش‌های فنی و حرفه‌ای فعالیت دارند تحت پوشش قرار دهیم؛ همچنین با وزارت علوم هم به جمع‌بندی برسیم که مهارت‌هایی را که دانشگاه به دانشجویان ارائه می‌دهد به عنوان مشوق در سامانه سرباز ماهر قرار دهیم.
**مهارت های مورد علاقه سربازان؛ از خیاطی و باغبانی تا تعمیر موبایل و موتور
* کدام مهارت در صدر علاقمندی کارکنان وظیفه و سربازان قرار دارد؟
روحیه و علاقمندی جوانان با هم متفاوت است. برخی‌ها دنبال مشاغلی هستند که هزینه کم داشته و به سطح تحصیلات پایین‌تری نیاز داشته باشد، از جمله مشاغل خدماتی همچون: خیاطی، نجاری، تعمیر موتور، آرایشگاه، نانوایی، برق ساختمان، تاسیسات، تعمیرگاه.
مثلا فردی که شغل خانوادگی‌اش کشاورزی است و زمین و امکانات دارد، معلوم است که در کلاس‌های مهارت از جمله زراعت، گیاهان دارویی، گل و گیاه، یا باغبانی و امثالهم شرکت می‌کند تا به مهارت خود در زمینه‌های مورد نیاز خود بیفزاید.
اما جوان‌های شهرنشین؛ بیشتر دنبال مشاغلی مانند تعمیر موبایل، تعمیر دوربین‌های مداربسته، فیلمبرداری، گویندگی، خبرنگاری و مسائل هنری هستند؛ همچنین دانشجویان هم با توجه به رشته دانشگاهی خود به دنبال کسب مهارت هستند تا بتوانند با توجه به مدرک دانشگاهی و مهارت کسب‌شده بعد از پروسه سربازی راحت‌تر وارد بازار کار شوند.
**تعیین سازمان و شهر محل خدمت در انتظار سرباز ماهر ها
* از مشوق‌ها چه خبر؟ آیا باز هم تعیین سازمان یا شهر محل خدمت، گرفتن مرخصی تشویقی یا توجیه غیبت در زمره کار قرار دارد؟
بله؛ مشوق‌ها برقرار است اما به نظر می‌رسد با وجود این همه اطلاع رسانی باز هم خیلی از جوانان از مشوق‌ها خبر ندارند.
جوانان خبر ندارند که با سامانه سرباز ماهر بسیار راحت می‌توانند به مشوق‌ها و مواردی که مدنظرشان هست برسند؛ چراکه سربازانی که از قبل مهارت دارند می‌توانند با ثبت مهارت خود در سامانه سرباز ماهر، سازمان محل خدمت از جمله سپاه، ارتش، وزارت دفاع یا انتظامی را تعیین کرده و حتی محل خدمت خود از نظر جغرافیایی را نیز تعیین کنند.
همچنین می‌توانند در بحث تعویق اعزام و توجیه برای ادامه تحصیل نیز با توسل به مهارت‌هایی که دارند بهره‌برداری کنند.
در هنگام سربازی نیز در خصوص گرفتن مرخصی تشویقی و درجه و... دیگر نیز می‌توانند از مشوق‌ها استفاده کنند.
همین جا به جوانانی که مهارت و گواهی را دارند تاکید می‌کنم که حتما مهارت خود را در سامانه سرباز ماهر ثبت کنند تا به راحتی از مشوق‌های پیش‌بینی‌شده استفاده کنند؛ برخی وقت‌ها گزارش‌هایی داریم که سربازان پیگیر مواردی هستند که بعد از بررسی متوجه می‌شویم با مهارتی که دارند به راحتی می‌توانستند به عنوان مشوق و بدون هیچ گزارشی، خود دریافت کنند.
**برای تمام سرباز ها برنامه داریم؛ از بی تجربه ها تا ماهرها
* سردار! در خصوص مشوق‌ها گفتید؛ بفرمایید که سربازان چگونه می‌توانند مهارت خود را ثبت کنند؛ برخی‌ها مهارت داشته و مدرک ندارند؛ برخی‌ها هیچ کدام را ندارند. راه‌های دسترسی در این زمینه از چه قرار است.
در خصوص مهارت‌آموزی سربازان چند روش در حال پیگیری است. دسته اول افرادی هستند که قبل از سربازی مهارت و گواهی مربوطه را داشته و در سامانه سرباز ماهر ثبت‌نام کرده و از مشوق‌ها بهره‌مند شده‌اند؛ دسته دوم افرادی که مهارت دارند ولی با توجه به هزینه و یا نداشتن وقت و انگیزه هیچ وقت به دنبال گرفتن گواهی مربوطه نرفته‌اند. این دسته از سربازان در هنگام سربازی با شرکت در آزمون‌های ادواری که در پادگان‌ها انجام می‌شود می‌توانند نسبت به دریافت گواهی مربوطه در صورت قبولی در آزمون اقدام کنند.
دسته سوم جوانان، افرادی هستند که سابقه و تجربه‌ای دارند اما مهارت لازم را کسب نکرده‌اند که این دسته از افراد به محیط‌های کار واقعی که در پادگان‌ها ایجاد شده یا به مراکز فنی و حرفه‌ای وابسته هدایت شده و بعد از کسب مهارت برای شرکت در آزمون فنی و حرفه‌ای معرفی شده و بعد از قبولی گواهی مربوطه را نیز کسب می‌کنند.
اما دسته آخر، افرادی هستند که نه تجربه دارند و نه مهارت. این افراد در حین خدمت در کارگاه‌های آموزشی پیش‌بینی‌شده، آموزش لازم را فرا گرفته و بعد از آزمون می‌توانند با دریافت گواهی از مشوق‌ها استفاده کنند.
**گرفتن درجه و مرخصی ، مشوق مهارت آموزی در حین خدمت
* یک سوال؛ افرادی که در حین سربازی مهارت می‌آموزند هم می‌توانند از مشوق‌های ثبت‌شده در سامانه استفاده کنند؟
بله، البته یکسری از مشوق‌ها مانند تعیین سازمان و محل خدمت مختص سربازان مهارت‌آموخته قبل از سربازی است، اما مشوق‌های دیگری نظیر درجه، مرخصی تشویقی و... را می‌توانند بعد از دریافت گواهی مهارت‌آموزی در پادگان دریافت کنند؛ بدین ترتیب که خودشان در سامانه سرباز ماهر ثبت کنند یا یگان خدمتی؛ در هر صورت در ادامه مشوق‌ها شامل حال‌شان می شود.
**مهارت آموزی حق سربازان است
* مهارت‌آموزی سربازان چه نقشی در ترغیب جوانان به سربازی دارد؟
در حال حاضر کسی که مهارت نداشته باشد، می‌تواند با حضور در جمع سربازان در نیروهای مسلح به طور رایگان از وقت سربازی خود استفاده مطلوب کرده و یک مهارت یا حرفه‌ای را یاد بگیرد.
ما به جوانان می‌گوییم مهارت‌آموزی حق است و باید از مسئولان و فرماندهان خود این مسئله را مطالبه کنید.
افراد و جوانان چه دانشجو، چه دیپلم و چه زیردیپلم می‌توانند در نیروهای مسلح علاوه بر آموزش‌های تخصصی در خصوص آمادگی دفاعی و چگونگی استفاده از سلاح در کنارش مهارت بیاموزند و علاوه بر آنکه به وظیفه اصلی‌شان که دفاع از کیان و امنیت مردم است می‌پردازند، در کنارش یک موضوع فرعی یعنی کسب و کار را نیز می آموزند.
در این بین ما هم از جوانان انتظار داریم که مهارت‌ها را بر اساس علائق خود آموخته تا بعد از فراغت از سربازی بتوانند به‌راحتی وارد بازار کار شوند؛ در ادامه هم ما با اجرای سند ملی در کسب و کار کمک‌شان می‌کنیم.
بازهم تاکید می کنم که این حق سرباز است که به واسطه دو سال سربازی و عمر گرانبهایی که برای دفاع از کشور صرف می‌کند شغلی بیاموزد تا هر چه زودتر به اشتغال و بازار کار و زندگی برسد.
**اعطای وام اشتغال به دو هزار سرباز مهارت آموخته
* قرارگاه مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح در راستای حمایت از جوانان بعد از فراغت از سربازی چه اقدامی انجام داده و چند نفر وام اشتغال گرفته اند؟
سال گذشته ما به دنبال این موارد بوده و اصطلاحا ریل‌گذاری کار را انجام دادیم یعنی مشخص کردیم که فرآیند چگونه باشد و سرباز باید از کجا شروع کرده و کارش به کجاختم شود.
همین جا باید اعلام کرد که بیش از دو هزار نفر از سربازان مهارت‌آموخته بعد از سربازی در چرخه اشتغال قرار گرفته و قرارگاه مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح با هماهنگی با سازمان‌های مربوطه و بانک‌ها توانست برای این تعداد سرباز ماهر بین 80 تا 100 میلیون وام اشتغال بگیرد.
امسال برنامه‌ریزی گسترده‌تری داریم تا تعداد بیشتری سرباز ماهر در شمول این فرآیند قرار بگیرند.
در نظر داریم بالغ بر 50 هزار نفر در این زمینه معرفی شده تا برای اشتغال وام دریافت کنند که امیدواریم با همکاری دولت محترم و نهادهای مرتبط این برنامه محقق شود.
**شرایط دریافت وام اشتغال برای سرباز ماهر ها چیست؟
* کدام دسته از کارکنان وظیفه می‌توانند از وام‌های اشتغال بهره‌مند شوند؛ چگونه می توان برای وام اشتغال اقدام کرد؟
سربازانی که از سال 97 به بعد منقضی خدمت شده، اگر دوره مهارت را طی کرده باشند، باید به دبیرخانه مستقر در وظیفه عمومی هر استان مراجعه کرده و طرح اشتغال‌زایی خود را ارائه کنند؛ درخواست‌ها در کمیته استانداری هر استان با حضور رئیس وظیفه عمومی استان و معاون اقتصادی استانداری بررسی و مشخص می‌شود که کدام فرد و کدام طرح شایستگی دریافت اعتبار را داشته و در نهایت برای اخذ وام به بانک معرفی می‌شوند.
**بستر مناسب برای مهارت آموزی جوانان در سربازی مهیا شده/مسوولان کمک کنند
* توصیه شما به خانواده‌ها و جوانان برای بهره‌برداری از دوره‌های مهارت‌آموزی قرارگاه چیست؟
ما به جوانان و خانواده‌ها تاکید می‌کنیم که با توجه به بستر مناسبی که هم اکنون فراهم شده، جوانان برای سربازی و کسب مهارت اقدام کنند.
درست است که سرباز با ایثارگری و ازخودگذشتگی عمر گران‌مایه خود را به مدت دو سال برای سربازی طی می‌کند، اما نیروهای مسلح نیز از این سو با فراهم کردن بستری مناسب در صددند که این جوان را به بازار کار معرفی کنند و این طور نیست که بعد از دو سال سربازی ما به جوانان مردم بگوییم شما را به‌خیر و ما را به‌سلامت، بلکه می‌گوییم از شما حمایت کرده و هدایت‌تان می‌کنیم تا به شغل مدنظر و حرفه‌ای که مهارتش را در سربازی آموخته‌اید، هر چه زودتر برسید.
همچنین از مجلس و دولت محترم به خصوص بخش جوانان وزارت ورزش، سازمان فنی و حرفه‌ای و سایر نهادهای مسئول انتظار داریم که حالا که جوانان به عنوان سرباز به میدان آمده و نیروهای مسلح بستر لازم برای مهارت‌آموزی آنها را فراهم کرده‌اند دست یاری به ما بدهند و در زمینه تامین اعتبارات و آموزش مهارت به ما کمک کنند.
**مهارت آموزی در همه پادگان ها باید اجرا شود/برخورد با مسوولان متخلف در دستور کار
* سردار! برخی سربازان از این گلایه‌مندند که فرمانده‌ها و مسئولان پادگان اجازه مهارت‌آموزی و یا شرکت در آزمون‌ها را به آنها نمی‌دهند؛ آیا نظارتی بر این روند انجام می‌شود؟
بله، یکی از ماموریت‌های قرارگاه مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح، پایش، نظارت و کنترل است و این موضوع بر اساس ابلاغ سردار ریاست ستاد کل نیروهای مسلح انجام می‌شود؛ چراکه باید مهارت‌آموزی در همه پادگان‌ها و برای همه سربازان اجرا شود؛ قطعا افرادی که در رابطه با مهارت‌آموزی سربازان هماهنگ نبوده و کوتاهی کنند برابر با مقررات با آنها برخورد می‌شود.
همچنین سربازان می‌توانند موارد را به بازرسی، معاونت آموزشی و همچنین معاونت نیروی انسانی یگان خود گزارش دهند.
