موضوع سربازی اخیرا در برخی محافل و رسانه‌ها مطرح شده است. خدمت وظیفه عمومی همواره یکی از موضوعات مطرح درباره جوانان بوده است و در برخی برهه‌ها، خدمت وظیفه عمومی یا همان سربازی با تغییر و تحولاتی مواجه شده است. با این حال و با وجود برخی تغییرات مناسب انجام‌شده، هنوز تا وضعیت مطلوب سربازی برای جوانان و استفاده مفید از این دوران فاصله زیادی مانده است.
از سوی دیگر برخی منفعت‌طلبی‌های سیاسی و رفتار‌های جناحی و گروهی باعث شده حساسیت‌ها نسبت به موضوع سربازی بیشتر شود و این گمانه که عده‌ای این مسأله و دغدغه را تبدیل به یک اهرم سیاسی و باندی کرده‌اند موجب شده پرداختن به این موضوع با تردید انجام شود، بویژه اینکه نیرو‌های مسلح به عنوان متولی این امر از ورود سازمان‌های غیرمسؤول به این موضوع و نیز سودجویی‌های انتخاباتی از این مسأله گلایه‌مندند و معتقدند این قبیل سوءاستفاده‌ها، خلاف امنیت ملی است.
برای بررسی هر چه بهتر چرایی مطرح شدن بحث حذف خدمت وظیفه عمومی در شرایط کنونی و آگاهی از نظرات نیرو‌های مسلح در این زمینه، گفت‌وگویی را با سردار سرتیپ پاسدار ابوالفضل شکارچی، سخنگوی ارشد نیرو‌های مسلح ترتیب دادیم که مشروح آن در زیر می‌آید.
***
* سردار! سربازی یقینا یک موضوع تخصصی بوده و موارد مطرح‌شده درباره آن باید از کانال‌های علمی و فنی مورد بررسی قرار گیرد، درباره اظهارات و مواضع اخیر در مورد سربازی نظرتان چیست؟
سربازی یک موضوع تخصصی در حیطه نیرو‌های مسلح است و هرگونه اظهارنظر درباره آن باید از کانال‌های تعریف‌شده برای آن انجام شود. هم‌اکنون برخی افراد در حال مطرح کردن موضوع سرباز تخصصی هستند. ما با این کلمه مشکلی نداریم و اتفاقا روی این موضوع حساس هستیم، چرا که بر این باوریم اعضای نیرو‌های مسلح باید حرفه‌ای باشند، لذا از گذشته روی این موضوع در حال کار هستیم.
نکته اینجاست که هم‌اکنون افرادی در این موضوع ورود کرده و صحبت می‌کنند که هیچ‌گونه تخصص و اشرافی در حوزه عملکرد، آموزش‌ها و مهارت‌آموزی‌های نیرو‌های مسلح ندارند و نگاه آن‌ها به توانمندی‌های نیرو‌های مسلح یک نگاه سطحی و برگرفته از اطلاعات ناقص است. افراد نمی‌توانند به‌سادگی نیرو‌های مسلح و سربازی را قضاوت کنند و برای سربازی طرح بریزند. اگر دوستان ما دلسوزانه برای این موضوع طرحی دارند، باید بیایند با نیرو‌های مسلح و افراد متخصص تعامل کنند.
* در طرح چنین موضوعاتی، چه شاخص‌هایی باید در نظر گرفته شود؟
افراد برای ورود به مساله سربازی باید به این نکته توجه کنند که امنیت کشور، اقتدار دفاعی و قدرت بازدارندگی باید در این باره لحاظ شود و طرح به‌گونه‌ای ارائه شود که کوچک‌ترین آسیبی به این مسائل وارد نکند.
* قبول دارید در برخی موارد مشکلاتی در ساختار سربازی وجود دارد؟
در حوزه سربازی مشکلاتی وجود دارد. نخستین مشکل آن است که حق و حقوق سربازان به صورت کامل داده نمی‌شود که این می‌تواند به خاطر مشکلات اقتصادی کشور یا نبود اعتبارات لازم باشد.
با پیگیری‌های ستاد کل، دولت و مجلس در سال‌های ۹۸ و ۹۹ کمک‌هایی را در این زمینه داشتند و حدود ۳۵ درصد به حقوق سربازان اضافه شد، همچنین این قول نیز داده شده که در سال جاری هم این حقوق حتی افزایش یابد. واقعیت امر این است که با همه افزایش‌های داده شده، این حقوق پاسخگوی کرایه رفت و آمد سرباز‌ها هم نمی‌شود. ما می‌گوییم بیایید تعهد کنید که حق و حقوق سرباز‌ها را بدهید، حرفه‌ای کردن آن‌ها با ما. ما مسؤول امنیت هستیم و تشخیص می‌دهیم چه نیرویی برای کشور لازم است.
* به نظر شما مطرح شدن موضوع سربازی در رسانه‌ها می‌تواند گره‌گشا باشد؟
ما نمی‌خواهیم چالشی در حوزه سربازی ایجاد شود. در شرایط کنونی صحبت‌های دوستان آسیب‌های جدی به امنیت وارد می‌کند. در واقع اینگونه مباحث، اقتدار دفاعی و امنیت ملی را مورد هدف قرار می‌دهد. ما که نمی‌توانیم ساکت بنشینیم و دوستان همین‌طور بیایند و افکار عمومی را تحت تاثیر قرار دهند؛ حالا با هر نیتی. وقتی به شیوه گفتمان و رفتار پی‌در‌پی آنان نگاه می‌کنیم، می‌بینیم این رفتار‌ها برای خدا نیست و هدف آنان رفع مشکل سرباز‌ها نیست. این‌ها اقدامات تبلیغاتی است. ما در آستانه انتخابات قرار داریم و دوستان برای جلب توجه افکار عمومی یا بعضا برای منافع شخصی یا حزبی تلاش می‌کنند.
این نکته را با قاطعیت باید گفت کسی حق ندارد به امنیت ملی کشور دست‌اندازی کند. حالا این حرکت می‌خواهد از سوی هر کسی انجام شود. ما به عنوان نیرو‌های مسلح کاری به احزاب و گروه‌ها نداریم، چرا که نیرو‌های مسلح تحت فرماندهی فرمانده معظم کل قوا مسؤولیت امنیت کشور و دفاع از آن را در حوزه‌های زمینی، دریایی و هوایی برعهده دارند.
حفظ توان رزمی و ارتقای آن و همچنین بالا بردن قدرت بازدارندگی از وظایف ما است. ما نگاه‌مان همیشه به دشمن است که نباید طمعکار شود. با این حرف‌ها که دوستان‌مان می‌زنند طمع دشمن برانگیخته می‌شود.
بیشتر بخوانید
یعنی درباره نحوه پرداخت به این موضوع گلایه دارید؟
ببینید! بحث ما این است که نباید بدون کار کارشناسی مقابل دوربین تلویزیون یا در توئیتر «سربازی اجباری» را مطرح کنند. ما می‌گوییم شما خودتان قانون‌گذارید لااقل یک‌بار قانون را بخوانید، چرا که در قانون کلمه اجباری وجود ندارد. ما در قانون خدمت موظفی داریم. قانون خدمت سربازی از ابتدای انقلاب چندین بار اصلاح شده و متناسب با شرایط روز تغییر کرده است.
حتما این قانون نواقص و معایبی دارد و ما هم همکاری می‌کنیم و برای رفع آن‌ها پیشنهاد هم داریم. اول نیاز کشور در تامین امنیت و اقتدار دفاعی و قدرت بازدارنگی را باید اولویت قرار داد. باید گفت چگونه می‌توان به بهترین وجه اقتدار دفاعی و امنیتی کشور را تقویت کرد نه اینکه این حوزه را تضعیف کنیم.
* اگر روزی سربازی بخواهد حذف شود مرجع ذی‌صلاح در زمینه تصمیم‌گیری این موضوع کجاست؟
با شرایطی که کشور دارد حذف خدمت سربازی معنی ندارد. نیرو‌های مسلح از نظر فنی تشخیص می‌دهند که چه تصمیمی باید درباره سربازی گرفته شود. حذف خدمت سربازی یعنی تعرض به امنیت ملی. این نکته بسیار مهمی است.
* با توجه به صحبت‌هایی که مطرح کردید، بحث تخصصی شدن سربازی در کدام حوزه کاری می‌گنجد؟
بحث حرفه‌ای شدن سربازی تخصص یک نماینده مجلس نیست. یک نماینده مجلس می‌تواند نظرات نیرو‌های مسلح و متخصصان این حوزه را درباره طرح‌های مربوط به سربازی بگیرد، تحلیل کند و با مبادی رسمی این بخش تعامل داشته باشد. نمایندگان می‌توانند بعد از تبادل نظر به جمع‌بندی برسند و نتیجه آن را در اختیار افکار عمومی قرار دهند.
اما در موضوع جاری این موضوع مد نظر قرار نگرفت و شاهد هستیم در زمینه سربازی نظرات شخصی ارائه می‌شود. ما به کسی اجازه نمی‌دهیم نظرات شخصی خود را با بالا رفتن از پله امنیت و در نهایت سرکوب امنیت و تضعیف امنیت کشور به افکار عمومی منتقل کند. باید آگاهی‌بخشی کنیم که مردم این را بدانند. اگر امنیت‌مان دچار چالش شود دشمن در آن واحد کشور ما را به ویرانه تبدیل می‌کند؛ حالا می‌خواهد این رفتار دوستان در حوزه سربازی آگاهانه یا ناآگاهانه باشد.
متاسفانه افرادی که امروز از سرباز تخصصی سخن به میان می‌آورند اطلاعات بسیار کمی دارند و به اشتباه کشورمان را با برخی کشور‌های اروپایی و بعضی کشور‌ها که امنیت خود را به دیگران می‌فروشند مقایسه می‌کنند. این افراد نمی‌دانند این دسته از کشور‌ها می‌گویند شما بیایید در کشور ما مستقر شوید و هر کاری دوست دارید بکنید پولش را ما می‌دهیم.
این کشور‌ها یک هزارم ما هم دشمن ندارند و تهدید نمی‌شوند. بعضی کشور‌ها هستند که تمام نیرو‌های نظامی‌شان کادر و پرسنل پایور هستند و یک سرباز هم ندارند، ولی در زمره ناامن‌ترین کشور‌های جهان قرار دارند. این‌ها باید دیده شود. تعجب می‌کنم چگونه مطرح‌کنندگان طرح حذف خدمت سربازی ذهن‌شان را جلوتر نمی‌برند و عمیق‌تر نمی‌اندیشند.
نکته این است که یک سرباز را باید چه کرد که راضی باشد، بتواند ازدواج کند و صاحب مسکن شود، درآمد داشته باشد و بتواند فرزندآوری کند و در مجموع بتواند نیازهایش را برطرف کند. اینکه می‌گویند سربازی حرفه‌ای بشود یا نشود این را ما باید تشخیص بدهیم. ما می‌توانیم همین سرباز‌ها را در طول مدت خدمت حرفه‌ای کنیم. این موضوعی است که مربوط به نیرو‌های مسلح است.
* مسأله سربازی در زمره اولویت‌های اصلی کشور به حساب می‌آید؟
سوال ما هم همین است که آیا اولویت کشور در شرایط حاضر این است؟ معیشت مردم، اقتصاد و فرهنگ اولویت نیست؟ چرا جای اولویت‌ها را می‌خواهیم عوض کنیم؟ آقایان! معیشت مردم را حل کنید. تورم را پایین بیاورید. چشم‌های‌تان را بسته‌اید، مرغ گیر مردم نمی‌آید. دلال‌بازی مردم را زمینگیر کرده است بعد شما اولویت‌ها را جا‌به‌جا می‌کنید؛ باید بپردازند به اولویت‌ها.
در کنار اولویت‌ها به بحث سربازی هم بپردازند ایرادی ندارد، ولی نه جلوی دوربین رسانه‌ها، بلکه در مجامع تخصصی این بحث. ما کشوری هستیم که به دلیل استقلال و رشد علمی‌مان زیر بار ظلم و سلطه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها نمی‌رویم. به دلیل اینکه مقابل ظلم ایستاده‌ایم و از آنجا که راهبرد ما فروپاشی اسرائیل و محو شدن آن از صفحه روزگار است، دشمن زیاد داریم و تهدیدات جدی پیرامون ما قرار دارد.
ما یا باید عزت، اقتدار و عظمت کشورمان را زیر چکمه آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و نظام سلطه بگذاریم تا آن را له کنند یا اینکه از کشورمان دفاع کنیم و دشمنان‌مان را به زانو دربیاوریم. الحمدلله که هم‌اکنون هم دشمنان را به زانو درآورده‌ایم. امنیت کشور، منوط به اقتدار دفاعی کشور و قدرت بازدارندگی نیرو‌های مسلح ما است.
آمریکا اگر تاکنون به ما حمله نکرده و کسی جرأت تعرض به ما را به خود نداده، نشأت گرفته از این اقتدار دفاعی است. اگر کسی به این امنیت ضربه زد و این اقتدار را به هر دلیلی آگاهانه یا ناآگاهانه، شعاری، تبلیغاتی، دلسوزانه یا خائنانه شکست، در برابر این نمی‌توان سکوت کرد.
آقایانی که چنین مباحثی را مطرح می‌کنند باید بنشینند و بحث را به صورت کارشناسی پیش ببرند؛ ما صد درصد اعلام آمادگی کردیم که همکاری می‌کنیم.
* ولی سردار! در برخی اظهارنظر‌ها اعلام کرده‌اند ستاد کل نیرو‌های مسلح به دعوت‌شان برای پیگیری موضوع سربازی پاسخ مثبت نداده است.
می‌گویند ستاد کل نیرو‌های مسلح مخالف است و در جلسات شرکت نمی‌کند. این حرف‌ها دروغ است. چه کسی گفته ما نمی‌آییم؟ شما از چه کسی دعوت کردید؟ شما با فردی تماس برقرار کردید که وی عضو نیرو‌های مسلح است، ولی مسؤولیتی در امور سربازان ندارد. این فرد که نمی‌تواند در جلسه شما شرکت کند. شما باید در این زمینه با مسؤولان امر در تماس باشید. شما چگونه در این جایگاه قرار گرفتید و نمی‌دانید متولی امور سربازان در نیرو‌های مسلح و متولی تغییر قانون در نیرو‌های مسلح چه کسی است؟ این جای تاسف دارد.
* پس عملا ستاد کل آماده برگزاری نشست‌های مشترک درباره رفع نواقص سربازی است؟
بسیاری از اقدامات در حوزه سربازی را می‌توانیم انجام دهیم، اما برای تحقق آن‌ها نیازمند تکمیل قانون و رفع نواقص هستیم. ما پیشنهاداتی را تنظیم کرده‌ایم و حاضریم این پیشنهادات را به مجلس ارائه دهیم، اما تعداد معدودی از نمایندگان باید دقت داشته باشند که عجولانه حرف نزنند. در حوزه سربازی بحث‌های تخصصی همیشه در جریان بوده است و ما در پی این بوده‌ایم که چه باید کرد تا وضعیت سربازان بهتر شود. ما در جمع بندی‌های تخصصی‌مان گفته‌ایم حذف خدمت سربازی به طور کامل، یعنی آسیب زدن به امنیت ملی.
بر این باوریم که دوستان نباید به مسائل مربوط به امنیت ملی دست‌اندازی داشته باشند. این‌ها دارند دست‌اندازی می‌کنند. طی صحبتی که با سردار گودرزی فرمانده مرزبانی کشور داشتم، ایشان گفت در این روز‌ها که بحث سربازی اجباری مطرح شد روحیه سربازان بشدت پایین آمد و در این زمینه آسیب جدی ایجاد شد.
این‌ها آسیب‌زا است. مرز تنها یک بخش از امنیت ما است و ما ده‌ها بخش دیگر مرتبط با امنیت داریم. باید توجه داشته باشیم که در نبود امنیت همه در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
* آیا برآوردی از شرایط کنونی روحیه سربازان دارید؟
وقتی مواضع ستاد کل مشخص شد مجدد روحیه‌ها بالا رفت و سربازان تاکید کردند تکلیف مشخص شده و محکم از امنیت کشور دفاع می‌کنند.
در صورت استمرار این شعار‌ها مرز‌های ما خالی می‌شود. واحد‌های رزمی و پشتیبانی رزم ما از سرباز خالی می‌شود. اگر امروز تعدادی مشمول غایب داریم با اینگونه حرف‌ها به چندین برابر افزایش می‌یابد. آیا این واقعا خدمت به کشور است؟
* هم‌اکنون چه تعداد سرباز غایب در کشور وجود دارند؟
در ۲۶ سال گذشته حدود ۲۰ میلیون نفر به سن مشمولیت رسیدند. از این تعداد ۵/۸۵ درصد به خدمت آمدند و صادقانه اقتدارآفرین شدند و در مقابل حدود ۵/۱۴ درصد هم جزو مشمولین غایب هستند که حدود ۳ میلیون نفر می‌شوند.
ما هم‌اکنون یک نقص در قانون داریم که باعث تبعیض و بی‌عدالتی می‌شود. باید مشوق‌های لازم برای افرادی که به سربازی می‌آیند در نظر گرفته شود و فرقی بین کسی که سربازی می‌آید با کسی که حتی یک روز از عمر خود را برای تامین امنیت این کشور صرف نکرده، ایجاد شود..
***
همه آنچه سربازان اعزامی ۱۴۰۰ باید بدانند/از خرید سربازی تا کسر خدمت
برخی قوانین جاری وظیفه عمومی در سال ۱۴۰۰ در زیر مورد اشاره قرار گرفته است.
وضعیت خرید سربازی
با توجه به لغو قانون خرید سربازی در سال ۱۳۹۹، هیچ‌گونه خبری مبنی بر فروش خدمت سربازی منتشر نشده و آخرین تغییرات مربوط به این قانون شامل آن دسته از مشمولانی شد که سال ۹۷، اقدام به خرید سربازی کرده و سال ۹۸ یک قسط از مبلغ خرید خود را پرداخته‌اند. خرید سربازی با پایان سال ۹۹ تمدید نشد.
بدیهی است تمام افرادی که در این طرح ثبت‌نام کرده، ولی نسبت به پرداخت اقساط اقدامی نکرده‌اند مشمول خدمت نظام وظیفه بوده و باید در اسرع وقت نسبت به تعیین تکلیف وضعیت خود اقدام کنند.
* آخرین خبر درباره به‌کارگیری «سرباز‌معلم» در کشور
بر اساس دستور‌العمل ابلاغی معاونت توسعه و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌و‌پرورش، ادارات استان‌ها می‌توانند با در نظر گرفتن شرایط، حداقل مدرک کارشناسی با اولویت کارشناسی ارشد، نداشتن مهر غیبت در دفترچه آماده به خدمت و تاریخ اعزام در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور، به کارگیری در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته و... اقدام به جذب کارکنان وظیفه مامور کنند.
* آشنایی با انواع معافیت‌های خدمت نظام‌وظیفه
همه ساله از میان مشمولان نظام‌وظیفه، جمعی از افراد به دلایل مختلف مانند شرایط تحصیلی، شرایط سلامت جسمی و روانی، نیاز‌های خانوادگی، ایثارگری یا شرایط خاص، از انجام خدمت سربازی به صورت موقت یا دائم معاف می‌شوند. این معافیت‌ها شامل معافیت تحصیلی، معافیت پزشکی، معافیت کفالت، معافیت ایثارگران، معافیت مددجویان، معافیت سنی و معافیت متعهدین خدمت می‌شود.
* قانون امریه و سازمان‌های پذیرنده امریه سربازی
افرادی که تمایل ندارند دوره سربازی خود را طبق روال معمول و در پادگان‌های نظامی سپری کنند، می‌توانند دوره خدمت خود را به صورت امریه در سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی کشور - که امریه می‌پذیرند - بگذرانند. دریافت امریه سربازی موجب می‌شود مشمولان ضمن کسب تجربه در شغلی که باید در آن خدمت کنند، دوره سربازی خود را بدون پوشیدن لباس نظامی به پایان برسانند.
* پروژه کسر خدمت سربازی
یکی از دغدغه‌های ثابت اکثر جوانان ایرانی در دانشگاه‌ها، خروج از دانشگاه و کاریابی است و یکی از ملزومات کاریابی داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم از سربازی است. حال این سوال پیش می‌آید: چطور می‌توانیم در زمان تحصیل خود در دانشگاه و در مقطع تحصیلات تکمیلی پیش از مشمول شدن بخش زیادی از خدمت نظام‌وظیفه خود را با گرفتن کسری بگذرانیم؟
جواب ساده است، دریافت پروژه کسری خدمت!
