تعیین سازمان و انتخاب شهر محل خدمت در انتظار سربازان ماهر/اعطای گواهینامه مهارت آموزی به 300 هزار نفر
مریم عرب انصاری: سربازند؛ قرار است دو سال از بهترین روزهای زندگی خود را در راه دفاع از جان و مال و ناموس کشور در خدمت سربازی بگذرانند؛ اما چند سالی است که روند خدمت تغییراتی داشته و سربازان علاوه بر آموزش‌های نظامی و دفاعی در کلاس‌های مهارت آموزی شرکت کرده و گواهینامه دریافت میکنند تا بعد از سربازی بتوانند کاری دست و پا کرده و درآمدی داشته باشند.
آگاهی از آخرین روند فعالیت عملکرد قرارگاه مهارت‌آموزی و توانمندسازی کارکنان وظیفه ستاد کل نیروهای مسلح، تعداد و آمار سربازان آموزش دیده و ماهر و چگونگی اعطای تسهیلات و مشوق‌ها به مشمولان چه قبل، حین و چه بعد از سربازی ما را بر آن داشت تا با «سردار موسی کمالی» مشاور عالی قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی و توانمندسازی کارکنان وظیفه ستادکل نیروهای مسلح به گفت‌وگو بنشینیم.
** سردار سپهر فرمانده جدید قرارگاه مهارت آموزی/ توانمندسازی سربازان با سرعت ادامه دارد
* مهمترین خبری که هفته‌های گذشته در مورد قرارگاه مهارت آموزی ستاد کل منتشر شد تغییر فرمانده قرارگاه بود؛ آیا سیاست‌ها، استراتژی و روش کار قرارگاه توانمندسازی تغییری می‌کند؟
ابتدا باید بگویم با توجه به رویکرد جدید در حوزه سربازی قرار بر این شد که سربازان در طول مدت خدمت سربازی یک فن و حرفه را یاد بگیرند، بنابراین قرارگاهی به نام قرارگاه مهارت آموزی در ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل شد.
از عمر این قرارگاه تاکنون بیش از سه سال می‌گذرد؛ تا قبل از این سردار فرحی فرمانده این قرارگاه بود اما اخیراً با توجه به مسؤولیت جدید ایشان، سردار سپهر به عنوان فرمانده جدید قرارگاه منصوب شدند.
باید گفت در حکمی که برای فرمانده جدید قرارگاه آمده است ادامه فعالیت و ماموریت قبلی با صلابت و اقتدار و سرعت هر چه بیشتر پیش بینی شده است، لذا باید گفت هیچ خللی در مأموریت قرارگاه توانمندسازی سربازان به وجود نیامده و نمی‌آید؛ مقرر شد که فعالیت‌های این قرارگاه با سرعت هرچه بیشتر انجام شود.
در ماموریت جدیدی که به قرارگاه مهارت آموزی محول شده است بحث توانمندسازی و تسهیل‌گری برای اشتغال و کسب و کار، ارتقاء جذابیت و نشاط، خوشایند سازی محیط سربازی و همچنین استفاده بهینه و اثربخش از قابلیت‌ها و توانمندی‌های سربازان مورد توجه قرار گرفته است که با توجه به مأموریت جدید ان‌شاءالله در حوزه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هدایت و راهبری اقدامات لازم انجام می‌شود و قرارگاه کار خود را با قوت و اقتدار ادامه خواهد داد.
** 300هزار سرباز«ماهر» شدند
* برنامه‌های قرارگاه مهارت‌آموزی در راستای توانمندسازی سربازان چیست؛ تا به امروز چند سرباز گواهینامه مهارت‌آموزی دریافت کرده‌اند؟
طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده در صدد هستیم تا سال 1401 همه سربازان تحت پوشش مهارت‌آموزی قرار بگیرند و آموختن مهارت برای همه سربازان الزامی و اجباری شود.
شعار قرارگاه مهارت آموزی این است که هرسرباز حداقل یک مهارت تخصصی داشته باشد.
تاکنون حدود 300 هزار سرباز آموزش دیده و دوره‌های مهارت آموزی را طی کرده‌اند، اگرچه کرونا این روند را به تأخیر انداخت، اما همین که این تعداد افراد مهارت آموخته‌اند، جای امیدواری و خوشحالی است.
* مهارت‌آموزی چیست ؟
مهارت‌آموزی یعنی اینکه جوانی که وارد خدمت سربازی می‌شود در کنار آموزش مهارت‌های دفاعی و امنیتی که وظیفه اصلی هر سرباز است، توانایی لازم برای انجام یک کار را با بالاترین کیفیت یاد بگیرد.
عملاً بیش از سه سال است که بحث مهارت‌آموزی و توانمندسازی سربازان را آغاز کرده‌ایم.
در سال 96، 103 هزار سرباز گواهینامه مهارت دریافت کرده و توانمند شده اند؛ توانمندسازی سربازان در سال 97 به 163 هزار نفر افزایش پیدا کرد و در سال گذشته با تفکیک مهارت‌ها به دو دسته عمومی و تخصصی بدون احتساب سه ماه آخر سال که با شروع ویروس کرونا و تعطیلی کلاس‌های آموزش مواجه بود توانستیم در رسته مهارت‌های عمومی 96 هزار سرباز و در دسته مهارت‌های تخصصی 125 هزار سرباز را توانمند و ماهر سازیم؛ برای امسال هم درنظر داریم 65 درصد سربازان مهارت آموخته و توانمند شوند.
* با توجه به شیوع کرونا وضعیت آموزش به سربازان در چند ماه گذشته چگونه بوده است؟
اگرچه کرونا باعث کندی کار شد اما با رعایت پروتکل‌های بهداشتی آموزش‌های کلاسیک ادامه پیدا کرد و تعداد قابل توجهی از سربازان توسط سازمان فنی و حرفه‌ای، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت ورزش و جوانان، وزارت ارتباطات، مورد آموزش قرار گرفته و مهارت‌های لازم را آموختند، در ضمن آزمون‌های ادواری برگزار شد و تعداد زیادی از سربازان گواهینامه کسب مهارت را دریافت کردند.
**بهره‌برداری از ظرفیت یگان‌های عمده نیروهای مسلح در راستای آموزش به سربازان
* چه تعداد پادگان یا مرکز آموزشی مجهز به کارگاه یا شرایط لازم برای ایجاد دوره‌های مهارت‌آموزی به سربازان هستند؛ آیا به شرایط ایده‌آل رسیده‌ایم که در همه پادگان‌ها کلاس‌های آموزشی برگزار شود؟
چندین هزار مرکز پادگانی و یگان در کشور وجود دارد که بعضی از آنها در حد یک کلانتری یا یک پاسگاه کوچک هستند، اما تعدادی هم در سطح قرارگاه و تیپ و هنگ وجود دارند. برای آموزش و مهارت آموزی در قرارگاه‌های عمده مثل مراکز آموزشی سربازان، یگان‌های عمده، تیپ، قرارگاه و هنگ، مراکز آموزشی مهارت آموزی را برپا کرده‌ایم، اما در سطوح پایین‌تر از ظرفیت سازمان‌های دیگر مثل مراکز فنی و حرفه‌ای یا بخش خصوصی و عمومی استفاده کرده‌ایم. البته باید گفت که در ا ین زمینه از ظرفیت یگان‌های عمده نیروهای مسلح بهره‌برداری کرده‌ایم.
** ثبت 6هزار کارگاه واقعی کار در پادگان‌ها و مراکز آموزشی
در پادگان‌ها و مراکز آموزشی بالغ بر 6 هزار کارگاه واقعی کار را به ثبت رسانده و سربازان را آموزش داده‌ایم و با هماهنگی‌های صورت گرفته برای سربازانی که در کارگاه‌های واقعی کار مشغول به کار شدند بعد از آموزش گواهینامه‌های مهارتی صادر شده است.
** « بازار کار، امکانات موجود و علاقه فرد» فاکتورهای مدنظر در راستای حرفه آموزی به مشمولان
* مهارت‌هایی که به سربازان آموزش داده می‌شود انتخابی است یا اجباری؟ خود سربازان می‌توانند از لیست مهارت‌ها رشته‌ای را انتخاب کنند یا نه؛ مهارت‌های ارائه‌شده مشخص است و انتخابی در کار نیست؟
آن چیزی که مطلوب است باید مهارت‌ها بر اساس نیازسنجی، بازار کار فعلی، بازار کار آینده، بوم منطقه و علاقه فرد باشد که این موارد مطلوب است و ان‌شاءالله کم کم به آن خواهیم رسید، اما در حال حاضر ما بیشتر به بحث بازار کار و امکانات موجود و علاقه و انگیزه افراد می‌پردازیم.
**رشته های پرطرفدار سربازان کدامند؟
* کدام رشته‌ها بیشترین مخاطب را در بین جامعه سربازان داشته است؟
رشته‌های کاربردی، فنی و الکتریکی، همانند تعمیر موبایل، یا مهارت‌هایی که بیشتر با اینترنت و فضای مجازی مرتبط باشد؛ همچنین رشته‌های برق، مکانیک، تاسیسات، نجاری، نگهداری گیاهان زینتی و میوه‌های گلخانه‌ای از جمله رشته‌هایی است که علاقمندی بیشتری را در بین سربازان داشته است؛ چراکه هم سهل الوصول است و هم زودتر به نتیجه می‌رسد.
سعی کرده‌ایم این رشته‌ها در اکثر مراکز باشد و جزو برنامه‌ریزی‌ها بوده است، در برخی مناطق ممکن است در خود پادگان فلان رشته آموزش داده نشود، اما یک مرکز فنی و حرفه‌ای در جوار پادگان یا همان شهر مشخص شده که به سربازان آموزش دهد. هر چند بنا داریم با همه ظرفیت نیروهای مسلح و دستگاه‌های مرتبط کار مهارت‌آموزی سربازان را انجام دهیم.
** مدت زمان دوره مهارت آموزی سربازان از 50ساعت مفید کمتر نیست
* مدت زمان دوره آموزشی چقدر است؟ آیا زمان مشخصی را برای یادگیری سربازان در نظر گرفته‌اید؟
باید گفت مدت آموزش فرق دارد، اما آن چیزی که مصوب است نباید از 50 ساعت مفید کمتر باشد. در حال حاضر دوره‌های آموزشی بین 100، 200 و حتی 250 ساعت آموزش هم داشته است؛ چراکه رشته‌ها متفاوت بوده و آموزش هرکدام از آنها با دیگری فرق دارد.
یک سرباز آموزش تعمیر موتور می‌بیند و آن یکی آموزش نگهداری گیاهان زینتی؛ مشخص است که زمان کلاس‌ها و اتمام دوره فرق دارد.
** فعلا شرکت در کلاس‌های مهارت آموزی اجباری نیست/ از سال1402 سرباز بدون مهارت نداریم!
* اگر سربازی دوست نداشت در کلاس‌های توانمندسازی شرکت کند تکلیف چه می‌شود؟ آیا شرکت در این کلاس‌ها اجباری است؟
فعلا که شرکت در کلاس‌ها اجباری و الزامی نیست. امسال حدود 65 درصد و برای سال آینده حدود 85 درصد از سربازان آموزش می‌بینند اما مصوب شده که تا پایان سال 1401 تمامی سربازان آموزش ببینند و از سال 1402 سرباز بدون مهارت نداشته باشیم.
البته باید گفت ما هم مهارت آموزی داریم و هم مهارت افزایی؛ چراکه یکسری از جوانان مهارت‌هایی داشته و وارد سربازی می‌شوند و بحث مهارت افزایی برای آنها صورت می‌گیرد.
بطور مثال تعدادی افراد مهارت‌هایی را قبل از اعزام به سربازی داشته‌اند؛ مثلاً در مدارس، دانشسرا یا مراکز فنی و حرفه‌ای مهارت داشته‌اند، اما بخشی در حین خدمت مهارت کسب میکنند که این مهارت آموزی هم در ساعات مفید کاری است و هم در اوقات فراغت.
**ثبت نام در سامانه «سربازماهر» از ۱۵ سالگی/ بهره‌مندی از مشوق‌ها
*چه زمانی افراد باید در سامانه سرباز ماهر ثبت نام کنند؛ اصلاً این ثبت نام چه مزایایی دارد؟
ما از جوانان دو تقاضا داریم؛ اول این که از 15 سال به بالا در سامانه سرباز ماهر ثبت نام کنند؛ مزیت اول این است که اگر فرد مهارت داشته و گواهی مورد تأیید نیز داشته باشد می‌تواند از مشوق‌های ارائه شده استفاده کند.
در صورتی که فرد مهارت داشته اما گواهینامه نداشته باشد، با توجه به اطلاعاتی که وارد سامانه کرده، در حین خدمت از او آزمون ادواری گرفته شده و گواهی دریافت می‌کند.
مزیت دیگر ثبت نام در سامانه سرباز ماهر این است که در پادگان‌ها موقع تقسیم درست به کارگیری می‌شوند؛ اگر سرباز نه مهارت داشته باشد و نه گواهینامه در این صورت به محیط واقعی کار در پادگان‌ها فرستاده می‌شوند و طوری تقسیم می‌شود که بتواند به کلاس‌های مهارت آموزی رفته و فن و حرفه‌ای بیاموزد.
**از تعیین سازمان تا انتخاب شهر محل خدمت در انتظار سرباز ماهرها
*مشوق‌های اعطایی به سربازانی که در سامانه سرباز ماهر ثبت نام کنند چیست؟
مشوق‌ها سه دسته‌اند؛ یکسری قبل، برخی حین و دسته دیگر بعد از خدمت به افراد تخصیص می‌یابد.
توجیه غیبت، تعویق اعزام، اولویت برای مأمور شدن و تعیین سازمان محل خدمت از جمله مشوق‌های قبل از خدمت است.
اعطای درجه، مرخصی، انتخاب شهر محل خدمت و بخشش اضافه خدمت از جمله مشوق‌های حین خدمت و دریافت تسهیلات بانکی و اولویت برای معرفی در زمینه اشتغال از جمله مشوق‌های بعد از خدمت است که به افراد ثبت‌نام شده در سامانه سرباز ماهر تعلق می‌گیرد.
** ورود به سامانه « ماهرسان» و دریافت تسهیلات اشتغال در انتظار ترخیص شده‌های مهارت آموخته
*از مهارت آموزی سربازان گفتید؛ کسب مهارت و دریافت گواهینامه چه تسهیلاتی را برای سربازان به دنبال دارد.
سامانه ماهرسان در این راستا راه اندازی شده تا سربازان مهارت آموخته وارد آن شده و ثبت اطلاعات کنند؛ افرادی که در دو سال اخیر ترخیص شده‌اند با کد ملی می‌توانند وارد سامانه ماهرسان شده و اطلاعات خواسته شده را تکمیل کنند، کد ملی سربازان مهارت آموخته وارد سامانه شده و سامانه برای اشتغال این افراد برنامه‌ریزی می‌کند.
**آموزش های حین خدمت رایگان است
*آیا سربازان برای دوره های آموزشی که در حین سربازی می گذرانند باید شهریه پرداخت کنند؟
هزینه آموزش‌هایی که افراد قبل از اعزام به خدمت سربازی آموخته اند را خودشان پرداخته‌اند; مثلا دانشگاه رفته یا از سازمان‌های فنی و حرفه‌ای مهارتی را کسب کرده‌اند اما آموزش‌هایی که در حین خدمت فرا می‌گیرند رایگان بوده و کل هزینه‌ها با ستاد کل است.
**مدرک مشمولان فوق لیسانس به بالا در زمره مهارت محسوب می شود
*با توجه به آن که تعداد زیادی از مشمولان، تحصیل کرده و دانش آموخته دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی هستند وضعیت مهارت آموزی به آنها چگونه است؛ آیا آنها هم آموزش می‌بینند؟
همه فارغ التحصیلان دانشسراها و سازمان‌های فنی و حرفه‌ای به عنوان سرباز ماهر محسوب می‌شوند.
در خصوص تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی، آنهایی که لیسانس به بالا هستند تا آنجا که امکان دارد در مهارت خود بکارگیری می‌شوند اما اگر افرادی در رشته غیرمرتبط بکارگیری شوند باید آموزش ببینند.
در مورد مشمولان فوق‌لیسانس به بالاتر، مدرک‌شان به عنوان مهارت تلقی شده اما آموزش‌های عمومی از جمله کارآفرینی را فرا می‌گیرند.
باید گفت با وزارت علوم در تعامل هستیم که برای همه فارغ التحصیلان بسته‌های مهارت‌آموزی را ارائه دهد.
** توانمندسازی و مهارت آموزی سربازان در دستور کار ستاد کل نیروهای مسلح
*بحث مهارت‌آموزی و توانمندسازی سربازان تا کجا ادامه خواهد داشت؟
مسأله مهارت آموزی یک موضوع جدی است و بنا داریم به جایی برسیم تا در آینده‌ای نه چندان دوروضعیت آموزش به سربازان به گونه ای شود که خود خانواده ها فرزندانشان را تشویق کنند تا به سربازی رفته و حرفه بیاموزند تا بتوانند بعد از فراغت از سربازی کاری دست و پا کنند.
این موضوع جدی است و باید گفت درصددیم که از سال ۱۴۰۲ به بعد هیچ سرباز بدون مهارت ترخیص نشود و در یک کلام باید گفت مهارت آموزی و توانمندسازی سربازان جزو برنامه های اصلی ستاد کل نیروهای مسلح است.
منبع: خبرگزاری فارس
