به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سرباز ماهر به نقل از خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، «از سربازی بگو!»؛ هشتگی که شاید این روزها آن را زیاد در فضای مجازی دیده باشید. هشتگی که نشانه کوچکی از مطالبه میلیون‌ها جوان برای لغو سربازی اجباری است. برخلاف سال‌های گذشته، موضوع سربازی اجباری این روزها از زبان مسئولان و چهره‌های سرشناس نیز به دفعات متعدد تکرار می‌شود.
در سومین قسمت از پرونده «از سربازی بگو»، به آثار روانشناختی خدمت اجباری پرداختیم که می‌تواند آسیب‌های اجتماعی و رفتاری غیر قابل جبرانی در طولانی مدت به همراه داشته باشد. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
علی اکبر صلاحی استاد دانشگاه و متخصص روانشناسی بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز، با اشاره به ابعاد روانشناختی سربازی اجباری اظهار کرد: یکی از شعارهای اصلی خدمت سربازی این است که غرور کاذب از جوانان گرفته شود؛ اما آنقدر در این موضوع اضافه افراط می‌شود که موجب خرد شدن عزت نفس جوانان می‌شود.
وی افزود: حضور جوانان در پست‌های خاص مانند نظافت سرویس بهداشتی که هیچ منفعتی برای افراد ندارد، می‌تواند باعث آسیب‌های روانشناختی متعددی برای آنها شود. وقتی جوانان هویت اصلی خود را در دوران خدمت از دست می‌دهند، این موضوع باعث بروز مشکلات رفتاری مانند روی آوردن به سیگار و برخی مواد مخدر در آنها خواهد شد.
صلاحی ادامه داد: با توجه به اینکه حضور افراد در پادگان‌ها طبقه‌بندی خاصی ندارد، این امکان وجود دارد که سربازان با افرادی ارتباط داشته باشند که موجب شکل‌گیری برخی رفتارهای خاص و ناهنجاری‌های اجتماعی و رفتاری در آنها شود. به بیان دیگر، زمینه برای ارتباط با دوستان ناباب در دوران خدمت فراهم خواهد شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به نکات مثبت دوران خدمت، تصریح کرد: البته نمی توانیم بگوییم که دوران خدمت صرفاً دارای نکات منفی است؛ بلکه این دوران موجب می شود تا جوانان نسبت به گذشته مسئولیت پذیرتر شوند و نسبت به کاری که انجام می دهند و کاری که به آنها محول شده، مسئولیت‌پذیر باشند. باید گفت که آسیب‌های اجتماعی دوران خدمت، بستگی به شخصیت افراد نیز دارد و نمی‌توان گفت که تمامی سربازان دچار مشکلات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی می‌شوند.
لزوم افزایش آموزش‌های روانشناختی در دوران خدمت
وی با تاکید بر اینکه سربازان در دوران خدمت باید با مشاور و روانشناس ارتباط داشته باشند، گفت: باید توجه داشته باشیم که مشاوران مستقر در پادگان نباید «سرباز مشاور» باشند؛ اما در عین حال شاهد هستیم که در بهداری پادگان‌ها افرادی با داشتن مدرک لیسانس روانشناسی، اقدام به مشاوره به سربازان می‌کنند. این در حالی است که ما نیاز به افزایش آموزش‌های روانشناختی در دوران خدمت داریم.
این مشاور اضافه کرد: بسیاری از جوانان در دوران خدمت دچار انزوا می شوند و سرکوب در این دوران سبب می‌شود تا هویت اجتماعی خود را به طور کافی به دست نیاورند. به نظر می‌رسد که برنامه‌ریزی درستی در این زمینه اتخاذ نشده و خدمت سربازی باید به فلسفه وجودی خود که همان کارخانه انسان سازی است، نزدیک شود.
وی با بیان اینکه خدمت سربازی باید به گونه‌ای باشد که فرد بعد از 2 سال مهارتی را یاد گرفته باشد، یادآور شد: اگر کارت پایان خدمت مجوزی برای ورود به بازار کار باشد، فرایندی مناسب است؛ اما وقتی فرد بعد از دو سال خدمت، عزت نفس خود را از دست داده و کارت پایان خدمت هیچ کاربردی برای او ندارد، می تواند موجب شکل‌گیری سلسه آسیب‌های روانی شود.
پادگان؛ محلی برای استعدادیابی جوانان
صلاحی افزود: بخش بسیار زیادی از کسانی خدمت سربازی را گذرانده‌اند، از لحاظ ابعاد روانشناختی، هیچگونه رضایتی از این دوران ندارند. اما اگر به سربازان در طول این دو سال خدمت، مهارتی آموزش داده شود، پس از دوران خدمت می‌توانند به راحتی وارد بازار کار شوند و به جامعه خدمت کنند. در واقع پادگان می‌تواند پایگاه خوبی برای استعدادیابی جوانان باشد.
این استاد دانشگاه با اشاره به لزوم راه اندازی مراکز مشاوره تخصصی در پادگان‌ها خاطرنشان کرد: اگر در پادگان ها مراکز درمانی و مشاوره راه اندازی شود، اثر قابل توجهی در کاهش آسیب های اجتماعی در دوران خدمت خواهد داشت. ما در دوران خدمت می توانیم استعدادهای مختلف را همانند جواهراتی گران بها شناسایی کنیم و پس از این دوره، برای حضور در بخش های مختلف جامعه از آنها استفاده کنیم.
