فرهنگ لغت سربازی

پاتک

عمل پافندی با تمام یا بخشی از نیروهای پدافندکننده، ضدحال خوردن

پاخورده

کسی که زیاد پا میخورد، اکثر پیش بینی هایش در مورد عمل یا موضوع پنهانی به نتیجه نمی رسد.

پاخوری

وقتی مشخص باشد که پیش بینی ها درمورد عمل یاموضوع پنهانی به نتیجه نمی رسد گفته می شود.

پادگان

 سربازخانه ، محل یا منطقه ای که عناصری از نیروهای زمینی، هوایی و دریایی به طور مجتمع یا مستقل در آن مستقر باشند.

پاس بخش

 فردی که مسئول تعویض پاسدارها یا نگهبان ها در ساعت های معین است.

پاس نگهبانی

مدت زمانی که برای نگهبان معین شده تا نگهبانی دهد.

پا شتری

راه رفتن آهسته، به طوری که صدای پاشنیده نشود، دزدکی راه رفتن.

پا طلایی

 به سربازهایی که نمی توانند رژه بروند، اطلاق می شود.

پا فنگ

دستور بعد از پیش فنگ است. اسلحه پایین آورده می شود و درکنار بدن قرار می گیرد.

پاکتی کردن

مرتب کردن و حالت دادن.

پا مرغی

 از تنبیه های بدنی است. در این تنبیه نشسته و دست ها را پشت گردن به هم گره می زنند و به سمت جلو حرکت می کنند.

پانچو

 روپوش برزنتی یا پلاستیک کلاه دار که سربازها در هوای بارانی برای جلوگیری از خیس شدن به تن می کنند.

پایان خدمت

مدت زمانی که از خدمت هر فرد می گذرد

پایان دوره

مرخصی پایان دوره را می گویند.

پتو شتری

پتویی ساده از جنس کرک که رنگ آن قهوه ای یا طوسی است.

پتوی آرم دار

پتویی از جنس کرک که در وسط آن آرم ارتش جمهوری اسلامی قر ار دارد.

پست دادن

نگهبانی دادن

پدافند

اقداماتی که با استفاده از کلیه وسایل موجود برای دفع هجوم و یا انهدام دشمن انجام می شود.

پدر خدمتی

طرف پدر خدمتیته یعنی اینکه تو و اون توی یه ماه مثلا برج ۲ اعزام شدین. تنها فرق اون با تو اینه که اون برج ۲ پارسال (یک سال زودتر) اعزام شده و پدر تو محسوب می شه.

بوی واکسن داره میاد

کنایه از واکسنی که باید سرباز قبل از خدمت بزنه . یعنی اینکه طرف اونقدر تازه وارده که هنوز بوی واکسن قبل از خدمتش داره میاد.

تاریخ ترخیص

روزی که خدمت سربازی تمام می شود.

تابچض

 به اولین مرحله از عمل تفنگ ژ-۳ گفته می شود که شامل : ۱٫ تظاهر ۲٫ ادخال ۳٫ بسته شدن ۴٫ چفت شدن ۵٫ ضربت زدن است.

تجهیزات انفرادی

وسایل و ساز و برگ یک سرباز که در رزم و تمرینات صحرایی به آنها نیاز دارد.

تخمین مسافت

اندازه گرفتن تقریبی مسافت یا فاصله بین دو نقطه به منظور تعیین درجه صحیح روی جنگ افزار، جهت تیراندازی دقیق و موثر بر روی دشمن را گویند. گزارش صحیح محل نقاط.

ترک پست

 آن است که نگهبانی، محل نگهبانی خود را بدون مجوز ترک نماید.

تشویقی

مرخصی هائی است که به سبب فعالیت مفید شما در یگان از طرف فرماندهی یگان و یا به سبب شرکت در مسابقات دینی از طرف عقیدتی و ... و یا به سبب مناسبت های مختلف از طرف فرماندهی پادگان به شما داده می شود. بعنوان مثال تعطیلات عید نوروز جزء مرخصی های تشویقی محسوب می گردد.

تصویر خط نشانه

امتداد شعاع چشم که از چشم تیرانداز شروع و پس از عبور از مرکز روزنه دستگاه درجه و نوک مگسک به زیر خال سیاه یا هدف ختم می شود.

تفنگ ژ۳

اسلحه ای است انفرادی که به وسیله برگه ی نظام آتش، به صورت نیمه خودکار و خودکارو ضامن درمی آیدباهوا، خنک، با فشار مستقیم گاز باروت مسلح و با خشاب بیست تیری تغذیه می شود. به آن توپ دستی هم می گویند.

تفنگ کلاشینکف

کلاشینکف، سلاحی خودکار و  انفرادی است که در تمام شرایط جوی قابل استفاده است. برگه ناظم اتش سه وضعیتی (ضامن، رگبار و تک تیر) دارد و با خشاب های استاندارد ۶۰، ۴۰ ،۳۰ تیری تغذیه، با هوا خنک و با فشار غیرمستقیم گاز باروت مسلح می شود.

توجیه نبودن

اطلاع نداشتن، آگاهی نداشتن از یک موضوع یا از شیوه انجام دادن یک دستور

تو راهی

اگر فاصله پادگان محل خدمت با محل سکونت سرباز، بیش از دویست کیلومتر باشد موقع مرخصی راه دور ، ازیک تا چهار روز مرخصی به او تعلق می گیرد.

جایگزینی

 قسمتی که ابتدا سربازها به آن می روند و سپس باتوجه به نیاز هر یگان تقسیم می شوند.

جدول استحقاقی (۲۱)

جدولی که در آن تمام استحقاق یک سرباز مشخص شده است

جدید التحویل

به سربازهایی که تازه به یگان آمده باشند (تقریبا به مدت ۲ هفته) گفته می شود.

جشن ترخیصی

مراسمی که برای سربازهایی که خدمتشان تمام شده است. می گیرند.

جمعی

عضو ، وابسته

جناب

برای خطاب به درجات ستوانی، سرگردی، سرهنگی و وزراء هیئت دولت به کار می رود.

رزم شبانه

عملیات نظامی یا آموزش هایی که در شب برای افزایش قدرت دید اجرا می شود.

جیمبو

 سربازی که زیاد جیم می زند!

جوجه فنگ

از تنبیه های بدنی است. در این تنبیه سرباز به شکم روی زمین دراز می کشد و دست ها و پاها را ضربدری به پشت درآورده و لوله اسلحه را بین دست ها و قنداق آن را بین پاها گیر می دهد و بابند اسلحه می بندد . سپس دو نفر سر و ته اسلحه را می گیرند و از روی زمین بلند می کنند و نگه می دارند.

جیم زدن

اززیر کار در رفتن، زرنگی کردن

جیم فنگ

 دستوری است که میان سربازهایی که می خواهند جیم بزنند، ردو بدل می شود.

چرا نداریم

 اصطلاحی است در ارتش به این معنی که هیچ کس حق ندارد در مورد وظیفه ای که به او محول شده ، پرس و جو کند و یا علت ان را جویا شود.

چریک

سربازانی که بسیار فرز و تند هستند.

چهاربند

بندی است مثل کش شلوار که در آن دو بند عقب، کوتاه تر از دو بند جلو است و وقتی تجهیزات به فانسقه وصل می شود، به نگه داشتن فانسقه سر جای خودش کمک می کند.

چهل و هشتی

مرخصی دو روزه

حسن انجام وظیفه

 تمام و کمال و بدون عیب و نقص انجام دادن وظیفه محول را گویند.

حضور به موقع

بازگشت به موقع از مرخصی را گویند.

حفاظت گفتار

نگهداری زبان از افشای مطالب طبقه بندی شده در هر زمان و مکان را گویند.

حفره روباه

برای اینکه سربازها از دید و تیر دشمن در صحرا در امان بمانند .حفره ای می کنند و در آن قرار می گیرند. در اردوگاه ها به چاله جمع آوری زباله گفته می شود.

حوزه نظام وظیفه

محلی که در آن تمام کارهای اداری مربوط به قبل ازاعزام هرسرباز انجام می شود ،اداره اعزام به خدمت

خال سیاه

دایره سیاه رنگ وسط سیبل گویند.

خاموشی

موقع خواب، زمانی که تمام لامپ ها خاموش می شود و سکوت کامل آسایشگاه را فرا می گیرد.

خان

شیارهای درون لوله اسلحه را گویند.

خبر

عنصر ارزیابی نشده هر فعالیت نظیر مشاهدات، ارتباطات، گزارش ها، شایعات، تصورها و سایر موارد را خبر می گویند.

خبرچین

سربازی که خبر می آورد. سربازی که اعمال درست یا غلط دوستان خود را افشا می کند.

خبردار

ایستادن بدون هر گونه تکان خوردن را گویند. در این روش ایستادن دست ها به صورت مشت شده روی باند شلوار به بدن می چسبد و پاشنه ها نیز بهم می چسبد و پنجه ها چهار انگشت بسته با هم فاصله دارند.

خدمه

به نظامی استفاده کننده از یک جنگ افزار می گویند. خدمه تفنگ ژ-۳

خدمت سربازی

مدت زمانی را گویند که افراد ذکور هر کشور پس از رسیدن به سن بلوغ، برابر مقررات و قوانین آن کشور در آن مدت، مکلف به انجام وظیفه در یکی از نیروهای مسلح ان کشور باشند.

خشاب

 محفظه ای آهنی که تیر را جهت تغذیه اسلحه درون آن قرار می دهند

خط آتش

ردیفی که در آن تیراندازها قرار می گیرند.

خط کمک

 ردیفی که در آن کمک تیراندازها قرار می گیرند.

خط نشانه

 امتداد فرضی شعاع دید که از چشم تیرانداز شروع و با عبور از مرکز روزنه دستگاه درجه به نوک مگسک ختم می شود.

خلا خدمتی

مدت زمانی که فرد نظامی درپادگان بدون مجوز حضور نداشته است.

خودکار

 سربازی که بدون گفتن و تذکر دادن وظیفه خود را انجام می دهد و همچنین اسلحه هایی که برای مسلح شدن بعد از اولین تیر، نیازی به تیرانداز ندارند.

خوشه

دو منحنی که شکل خوشه گندم دارد و در درجات امیری استفاده می شود. به منحنی خوشه ی گندم شکل که روی کلاه افسران قرار دارد هم می گویند.

درود

همان سلام است.

دژبان

مسئول کنترل ورود و خروج در پادگان را گویند.

دست فنگ

حمل تفنگ در حالت یورش یا پرش را گویند. در این حالت اسلحه به صورت مورب در امتداد بدن و در حالتی که مچ دست چپ در جلو شانه چپ و مچ دست راست نزدیک ران می باشد و خشاب رو به زمین است قرار می گیرد.

دستور

فرمان. ابلاغیه ای به صورت کتبی ،شفاهی یا از طریق مخابرات. اوامر از یک مافوق یا مادون از قسمت خبر و اجرا تشکیل شده است.

دمپایی ابری

اصطلاحا به کتلت های کلفت و تقریبا خام گفته می شود.

دوش فنگ

 قرار گرفتن روپوش اسلحه روی شانه و انتهای قنداق در کف دست به صورتی که دست، چسبیده به بدن و آرنج دارای زاویه ۹۰ درجه باشد را گویند.

راحت نشستن

دستوری است که طبق آن سرباز می تواند روی زمین بنشیند، ولی دراین حالت پاها به صورت ضربدری جلوی بدن جمع می شود.

ربماپ

دومین مرحله از عمل تفنگ ژ-۳ است که شامل ۱٫رها شدن ۲٫بازشدن ۳٫مسلح شدن ۴٫اخراج ۵٫پرش است.

رژه فرانسوی

 از تنبیه های بدنی است، دراین تنبیه فرد موقع  پا مرغی رفتن، دستور رژه را هم باید اجرا کند.

رسد

یگانی است در ارتش که کوچک تر از دسته بزرگ تر از گروه است.

رسته

آرمی است که روی یقه لباس نصب می شود و نشان دهنده تخصص فرد نظامی است.

رفع گیر

برطرف شدن مشکلی که مانع شلیک شده است.

ر

 رکن، قسمت های اداری هریکان با مسئولیت های معین و مشخص

ر ۱

رکن یکم. وظایف آن حفظ استعداد در یگان، خدمات بهداشتی، مدیریت پرسنلی، مدیریت قرارگاه، حفظ انضباط و بالا بردن آن و حفظ روحیه است.

ر۲

رکن دوم، وظیفه تهیه اطلاعات و آموزش اطلاعات و حفاظت فیزیکی را دارد.

ر۳

رکن سوم، وظیفه آموزش سازمان، عملیات و طرح ریزی را دارد.

ر۴

رکن چهارم، وظیفه آمار خدمات و ترابری، تعمیر و نگهداری رادارد.

روپوش لوله

قطعه ای پلاستیکی است که مانع از آسیب رساندن به دست از حرارت و گرمای حاصل از شلیک می شود.

روحیه خدمتی

میزان آمادگی و سرحال بودن نظامی را می گویند.

زیلو

فرش برزنتی، زیراندازی که در صحرا و آموزش ها استفاده می شود.

ساچمه پلو

عدس پلو

سازمان رژه

تعریفی که طبق آن سربازان در صفوف نه در نه به ترتیب قد می ایستند. بهترین حالت سازمان رژه این است که وقتی به صف اول نگاه می شود، در هر ردیف بیشتر از یک نفر دیده نشود.

سان

بازدید رسمی از یگان، مراسمی که به افتخار برخی از مقامات یا شخصیت ها و یا برای اهدای نشان به کارکنان نظامی برگزار می شود.

سان بیننده

کسی که در جایگاه می ایستد و نظاره گر یگان های نظامی رژه رونده است.

سپهبد

از سر لشکر بالاتر و از ارتشبد پایین تر. درجه اش یک خوشه و سه ستاره است که روی شانه نصب می شود و امیر خطاب می شود.

ستوان سوم

بالاتر از استوار یکم و پایین تر از ستوان دوم. درجه اش یک ستاره است که روی شانه نصب می شود و سروان خطاب می شود.

ستوان دوم

بالاتر از ستوان سوم و پایین تر از ستوان یکم. درجه اش و ستاره که روی شانه نصب می شود و سروان خطاب می شود.

ستوان یکم

بالاتر از ستوان دوم و پایین تراز سروان درجه اش سه ستاره است که روی شانه نصب می شود و سروان خطاب می شود.

سرتیپ

بالاتر از سرتیپ دوم و پایین تر از سرلشکر. درجه اش یک خوشه و یک ستاره است که روی شانه نصب می شود و امیر خطاب می شود.

سرتیپ دوم

بالاتر از سرهنگ و پایین تر از سرتیپ. درجه اش یک خوشه است که روی شانه نصب می شود و امیر خطاب می شود.

سرکار

به هر فرد نظامی با درجه سرباز تا استوار گویند، لقبی که مردم به سربازها اطلاق می کنند.

سرباز

به عنوان پایین ترین درجه در یک نیروی نظامی است در عین حال لقب افتخاری برای هر نظامی محسوب می شود.

سردوشی

بر روی شانه نصب می شود و نشانه طی یک دوره آموزشی است.

سرجوخه

درجه بالاتر از سرباز یکم و پایین تر از گروهبان سوم، درجه اش سه مستطیل طلایی رنگ هم اندازه است که روی آستین فرد نظامی نصب می شود.

سر نیزه

خنجری که سر اسلحه وصل می شود.

سرباز یکم

بالاتر از سرباز دوم، درجه اش دو مستطیل طلایی رنگ است که روی آستین نصب می شود و سرکار خطاب می شود.

ضربه پا

کوبیدن پا برزمین، به طوری که صدای آن شنیده شود.

ضربه چهارم

در«قدم رو»یا«بدورو»بعد از رد شدن هرسه پا ضربه پا زده می شود و این بستگی به «فرمان» دارد که ضربه پای راست یا چپ باشد

طبقه بندی

ارزشیابی یک خبر از نظر خطر افشای غیر مجاز و قرا دادن آن در یکی از چهار نوع حیطه (به کلی سری، خیلی محرمانه و محرمانه) به منظور تعیین محدودیت های لازم در دسترسی و جلوگیری از افزایش دسترسی های غیرمجاز.

طبیعی کردن

پنهان کردن موضوع یا کاری که معروف ترین آن، آمار طبیعی کردن است!

عامل اعصاب

مواد شیمیایی و کاربرد در جنگ که روی اعصاب تاثیر می گذارد و در مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه موجب مرگ می شود.

ع.س

مخفف عقیدتی و سیاسی

عقب گرد

گردش به عقب، گردش ۱۸۰ درجه

عقب نشینی

نوعی عملیات پدافندی که در آن تمام یا قسمتی از نیروهای گسترش یافته، از درگیری با دشمن دست می کشند.

عمل سلاح

کلیه اعمالی که قطعات سلاح انجام می دهند تا یک فشنگ لیک شود و فشنگ دیگری درسلاح جایگزین شود.

غافلگیری

ضد حال خوردن به خاطر آمدن ناگهانی فرمانده! حمله به دشمن در زمان، مکان و به طریقی که برای مقابله با آن آمادگی نداشته باشد.

فانقسه

کمربند نظامی که معمولا طوسی رنگ است و سوراخ های روی آن برای نصب تجهیزاتی مانند جلد خشاب، جلد قطب نما و قمقمه به کار می رود.

فایل

همان مدارک فایل است (فایل، محل نگهداری پروژه ای است، اما در فارسی اصطلاحا به خود «پرونده» نیز اطلاق می گردد.)

فرار از خدمت

(غیبت) نظامی که در زمان صلح بیشتر از ۱۵ روز و در زمان جنگ بیش از ۵ روز باشد.

فرمان

دستور، که از دو قسمت خبر و اجرا تشکیل شده است.

فرمانده

بالاترین درجه و مسئول هر یگان

فرنچ

بلوز نظامی که چهار جیب دارد.

فریب

ازطریق تغییر شکل یا تحریف عملیات نظامی، به منظور گمراه کردن دشمن ناگزیر است برخلاف خواسته های خود عمل کند.

فشنگ

مهماتی که مغزی گلوله سرب است و علیه نفرات دشمن به کار می رود.

فشنگ ثاقب

مغزی گلوله فولاد که برای موانع سخت به کار می رود.

فشنگ مانوری

گلوله ندارد و برای تجسم تیراندازی در مانورها و در مواقع سلام و تشریفات نظامی کاربرد دارد.

فشنگ مشقی

فاقد هرگونه مواد منفجره است و جهت تمرین پر و خالی نمودن خشاب استفاده می شود.

استعلاجی

اگه خدای نکرده مریض بشی و دکتر پادگان بهت حال بده و واست مرخصی بنویسه جزء این دسته حساب می شه. در کل مدت خدمت نمی تونی بیشتر از ۳۰ روز از این نوع مرخصی استفاده کنی. مثلا بازای هر یه دندونی که می کشی دکتر بهت ۲ روز مرخصی استعلاجی میده.

مرخصی ویژه

مرخصی هایی که برای اعیاد و روزهای مذهبی به کارکنان وظیفه پیرو اقلیت های مذهبی می دهند.

مرخصی راه دور

منظور مرخصی ای است که مدت بلندی دارد و ترکیبی از مرخصی استحقاقی و مرخصی تشویقی است و بیشتر سربازهایی که در شهر خود خدمت نمی کنند می گیرند تا به خانواده خود سر بزنند.

مرخصی نزدیک

مرخصی های ساعتی و داخل شهری

مرخصی

عدم حضور سرباز به صورت مجاز و با مدت معین، به منظور استراحت، تجدید و ترمیم نیرو یا رسیدگی به کارهای شخصی

مرخصی اضطراری

این مرخصی به درخواست کارکنانی که استحقاق نداشته باشند، به علت امری ضروری یا غیر منتظره داده می شود و از حساب مرخصی های استحقاقی آینده کسر می گردد.

مشمول

هر فرد ایرانی از اول فروردین ماه سالی که وارد هیجده سالگی می شود، مشمول خدمت وظیفه عمومی دوره ضرورت خواهد شد.

معاف

کسی که به خدمت نرفته و کارت پایان خدمت دارد.

مقام معظم

برای خطاب به مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا به کار می رود.

مقام محترم

برای خطاب به روسای قوای سه گانه به کار می رود.

من

حاضر، بله، سرباز در آمارها به جای بله می گوید «من»

منطقه نظافت

منطقه ای است که به یک سرباز سپرده می شود تا روزانه آن را نظافت کند.

منور

گلوله ای که برای روشن کردن یک منطقه استفاده می کنند.

موتوری

سرباز با پایه خدمتی کم

موتور بی آمار

به سربازی که تازه از آموزشی به یگان جدید آمده گفته می شود. گاهی برای اذیت کردن، به سرباز های قدیمی هم می گویند.

موج انفجار

وقتی که ماده ای منفجر می شود، توسعه هر نوع گاز و تراکم هوا، فشار یا موج فشاری از طرف مرکز انفجار به طرف خارج حرکت نموده و هوای اطراف را به سرعت متراکم می نماید و در نتیجه موج انفجار به وجود می آید.

مین

مقدار ماده منفجره یا آتش زا است که در ظرف قرار گرفته و به منظور خسارت زدن به دشمن استفاده می شود.

میدان مین

محلی که در آن مین گذاشته اند، منطقه ممنوعه ای که سربازان وظیفه، حق ورود به آن را ندارند.

میدان پرچم

میله ای سفید و بلند که پرچم بر بالای آن برافراشته می شود، نشانه ای از مانور، در میدان آموزش به این معنا است که باید سریع دور میل پرچم بدوی و برگردی.

میدان موانع

محلی که درآن گودال ها، دیوارها، خرک های چوبی، نردبان های چوبی و عمودی و افقی و سایر موانع ساخته شده است. میدان موانع برای آموزش سربازها و به منظور چیره شدن و عبور از موانع مشابه و افزایش بردباری، سرعت و چالاکی آنها مورد استفاده قرار می گیرد.

لباس استتار

لباس پلنگی، لباس نظامی چند رنگ.

لباس خاکی

لباس نظامی تک رنگ، لباس کار.

لغو دستور

تخلف از قوانین و مقررات نظامی و انتظامی، اجرا نکردن فرمان مافوق.

لگد تفنگ

عقب نشینی اسلحه در موقع تیراندازی.

لوحه نگهبانی

برگ های که در آن پا سهای نگهبانی و اشخاص نگهبان معلوم میشود.

لوله تفنگی

شلوار بیش از حد تنگ که به پاها چسبیده باشد.

لیسانس وظیفه

افسر وظیفه.

مانور

رزمایش؛ جنگی است فرضی در زمان صلح، برای آمادگی بیشتر. در پادگان، مانور به معنی تنبیه در میان سربازها و   آمادگی جسمانی برای فرمانده هان است.

مانع

در میدان تیر، موقعی که اسلحه ها شلیک نمیکند، تیرانداز دست چپ خود را مشت کرده، بالا میآورد و میگوید: « مانع »  به سربازی که با بقیه همسو نباشد هم گفته میشود.

ماسک

پوششی که چشمها و صورت و مجاری تنفسی را در مقابل تراکم کلیه عوامل شناخته شده(ش.م.ه) محافظت میکند.

لشکر

یگان تاکتیکی که مسئولیت اداره داخلی و خود را نیز به عهده دارد و در رده یگانی،پاینتر از سپاه و بالاتر از تیپ یا هنگ است. مبنای لشکرها تقریباً ثابت است، همه آنها از شش قرارگاه عمده )سه قرارگاه تیپ، یک قرارگاه توپخانه لشکری، قرارگاه فرماندهی پشتیبانی و قرارگاه لشکر ( و تعدادی قرارگا ههای جزء تشکیل یافته است. این قرارگا هها برای انجام اعمال فرماندهی و انجام پشتیبانی رزمی و پشتیبانی خدمات رزمی و ادارة گروها نهای آزمایش، سازمان داده شد ه‌اند.

مارش

راه رفتن سربازان با نظم و ترتیب، راهپیمایی عده ای که در آن عناصر پیاده، به صورت پیاده و عناصر موتوری، سواره حرکت نمایند. آهنگی که به هنگام حرکت یا رژة سربازان توسط افراد گروه موزیک نواخته میشود.

ماسک برداری

برداشتن ماسک به دستور فرمانده و ایستادن در مسیر باد.

ماسک گذاری

گذاشتن ماسک در صورت شنیدن اولین اعلام خطر.

مأموریت

فرستادن فرد نظامی به منطقه یا محلی برای انجام کاری مخصوص.

مأموریت جنگ افزار

هدف ساخت جنگ افزار، مثلاً مأموریت تفنگ ژ3، از بین بردن و صدمه زدن به نیروهای انسانی دشمن است.

مأمور

نظامی ای که برای انجام مأموریت میرود.

مرآ

مرکز آموزش.

مرخصی پایان دوره

پایان دوره، طبق آیین نامة نظامی وجود ندارد، اما در عرف سربازی رایج است و آخرین مرخصی راه دور سربازها را میگویند.

مرخصی استحقاقی

یک ماه مرخصی به ازای هر سال خدمت (به عبارتی هر ماه دو و نیم روز) و چهل وپنج روز مرخصی در   سال، درصورت خدمت در مناطق بد آب و هوا.

سر رشته داری

انباری که برخی وسایل موردنیاز درآن نگهداری می شود.

سرکار آموزشی

اصطلاحی است که سربازهای قدیمی تر برای سربازهای جدید از آن استفاده می کنند.همچنین به سربازی که وظیفه اش را بعد از دوره آموزشی به خوبی انجام نمی دهد (سربازی که توجیه نمی گردد) می گویند.

سلسله مراتب نگهبانی

به تمامی مسئولین نگهبانی وقت در یک پادگان گفته می شود و شامل افراد زیراست:1-افسر جانشین 2- افسر نگهبان 3- افسرپاسدارخانه 4- افسر آماده 5- افسر نگهبان (گروهبان نگهبان)  گردان 6- افسر نگهبان (گروهبان نگهبان)گروهان 7- معاون افسر نگهبان (گروهبان نگهبان )گروهان.

سلف

ظرفی استیل یا آلومینیومی به شکل سینی که دارای قسمت های زیر است: 1- محل برنج، مستطیلی در سمت راست 2- محل خورشت، مستطیلی در سمت چپ 3- محل ماست، دایره ای شکل بــا گــودی کم در سمت چپ بالا  4- محل قاشق و چنگال، مستطیلی با عرضه های خمیده در بالای محل برنج.

سوراخ جا انداختن

سربازهای قدیمی به علّت پایه خدمت زیاد حوصله ندارند که بندهای پوتین را از میان تمام سوراخ های   پوتین رد کنند. به همین دلیل بندها را از سوراخ ها یکی در میان رد می کنند،به این معنی که خدمت رو به پایان است.

سهمیه طناب

اصطلاحی که سربازهای قدیمی آن را برای جدیدترها به کار میبرند . ( سربازهای قدیمی به سربازهای جدید میگویند: «بروید سهمیه طناب بگیرید؛ چون خدمت زیاد دارید، خودتان را دار بزنید!)

سیم خاردار

موانعی موضعی که به منظور کند کردن و یا ممانعت از حرکت افراد پیاده دشمن وکند کردن حرکت خودروهای چرخ دار دشمن به کارمی روند. به فردی هم که با بقیه افراد یگان هماهنگ نباشد، می گویند.

سیبل

مربع کاغذی سفید رنگی که روی آن دایره هایی با شعاع های متفاوت کشیده اند و در میدان تیر به عنوان هدف از آن استفاده می کنند و دقت تیراندازی را اندازه گیری می نمایند.

سی دی

اصطلاحاً به کوکو سیب زمینی یا کوکو سبزی نازک و دایره ای می گویند.

دیده بان

چشم. از غافلگیر شدن جلوگیری می کند و میدان نبرد را تحت نظر دارد.

رد پای مرغ

غذایی که معمولاً با مرغ درست میشود، ولی در آن خبری از مرغ نیست!

رژه

راه رفتن با ژست و هماهنگی.

شامگاه

مراسم پایان روز که در آن پرچم پایان می آید.

ش پ

مخفف شماره پرسنلی.

شخصی گری

زمانی که خدمت تمام شده یا هنوزشروع نشده است و فرد نظامی لباس نظام به تن ندارد.

ش ش

مخفف شماره شناسنامه.

شعبه وظیفه

قسمتی که تمامی پرونده های پرسنل وظیفه در آن موجود است.

شعله پوش

استوانه ای فلزی که در نوک لوله تفنگ بسته می شود و سوراخ های روی آن، نور و گرمای حاصل از شلیک را پخش می کند.

شماره یَقلوی

اصطلاحی است برای سربازهای پایه خدمتی کم که هنوز زیاد توجیه نیستند.

شماره یگان

عددی است که نشانگر یگان خدمتی است و در بالای اتیکت نصب می شود.

ش.م.ه

مخفف شیمیایی، میکروبی، هسته ای.

شیپور آگاهی

شیپوری که نیم ساعت قبل از خاموشی زده می شود؛ یعنی آماده خواب شوید.

صبحگاه

مراسمی که در شروع رسمی کار، هر روز دریگان انجام می شود. مراسمی که در آن پرچم با حضورافسر سر یا افسر جانشین بالا می رود.

صد و یک

شمارشی در رژه رفتن که مدت زمان فاصله قدم ها را با آن تعیین می کنند.

صلیب

از تنبیه های بدنی؛ در این تنبیه در حالت ایستاده، دست ها به طرفین باز می شود، کف دست به دست ها به طرفین باز می شود، کف دست به طرف بالا قرار می گیرد و زانو کمی خم می شود و صورت رو به آفتاب است.

حضور بموقع

بازگشت بموقع از مرخصی را گویند.

پایه خدمت

مدت زمانی که از خدمت هر فرد می گذرد.

پوشش

مانعی که نظامی را از آتش دشمن حفظ می کند.

پیش

فراخواندن، جلو آوردن.

پیش دادن

فراخواندن زیر دست توسط فرد ارشد را گویند.

پیش فنگ

سلام وادای احترام نظامی با اسحله را گویند.در این حالت اسلحه عمودی و در راستای بدن قرار می گیرد. هنگامی اسلحه با سر نیزه است، باید نوک شعله پوش با فاصله چهار انگشت از نوک بینی قرار گیرد، در غیر این صورت نوک مگسک در مقابل بینی قرار می گیرد. دست راست، بالای خشاب و بدنه را نگه م یدارد و دست چپ، در امتداد اسلحه کشیده م یشود. سرباز، خبردار ایستاده و نگاهش به سوی پرچم یا فرد مورد احترام است.

پنج عمل

پنج عمل انگشت روی ماشه را گویند که عبارت است از : نشانه روی صحیح اولیه ۲٫ حبس نفس ۳٫ نشانه روی مجدد ۵٫ کشیدن قوزک دوم

پایت رو بگو بخندیم

این اصطلاح هم مثل اصطلاح بالا برای تازه واردها از سوی قدیمیهای پادگان استفاده میشه.

شب شبه

هر شب ( شب شبه نگهبان بودن یعنی هر شب نگهبانی دادن)

دو شب بخواب

دو شب در میان

هم دوره

دو نفر که زمان اعزامشون تو یه ماه باشه

ترکوندن

زیر آب زدن

بترکون

کسی که کارش مدام زیر آب زدن باشه

کف برگ

کسی که از صبح به فکر ان است که ظهر شود روزبرگ بگیرد برود خانه.

نسوزی به من دست زدی

شوخی پایه بالاها به سربازهای تازه

جیززه

پایه بالا پایشو به رخ کشید

کما زدی

سربازی که تازه ازمرخصی اومده و خیلی ناراحته.

درجه مال ابگرم کنه

به سرباز درجه دار تیکه انداخت

تیمسار وظیفه ها

پایه بالاترین فرد در میان افسران وظیفه منطقه- کسی که هم درجه و هم سابقه اش بیشتر از تمام وظیفه های منطقه است

مورد بودن

اصطلاحیست که قدیمی تر ها برای جدیدتر ها استفاده میکنند مثلا سربازی که یک سال خدمت کرده به سربازی که 3 ماه خدمت کرده میگه 6 ماه موردی یا 6 ماه مورد داری.

پا بچسبون

احترام بگذار ( کنایه از کوبیدن کفشها به هم به نشان ادای احترام)

صدای پوتینهات رو نشنیدم

یعنی احترام خوبی نگذاشتی- گاه به شوخی بین دو دوست هم گفته میشود!

بازداشت در یگان

یعنی یه کاری کردی که کفر فرمانده یگان رو در آوردی و حالا تا یه مدت مشخص نمی تونی بری خونه. چونکه فرمانده بهت برگه نمی ده. به این اتفاق بازداشت در یگان گویند.

مادر خدمتی

در واقع اون زن بابای تو محسوب می شه. پس اون دو ماه بعد بابای شما اومده خدمت و شما 10 ماه کمتر از اون خدمت دارین.

داداش خدمتی

به کسی که یک ماه قبل یا بعد شما به خدمت آمده باشد اطلاق می شود.

زن خدمتی

به کسی گفته می شود که دو ماه بعد از شما به خدمت اعزام شده است.

نوه خدمتی

قاعدتا شما نبایستی پدربزرگتان را در پادگان رویت کنید اما اگر پدر پدرتان آنقدر عمر دراز در پادگان داشته باشد (بعلت اضافه خدمت)که چشمش به جمال شما روشن شود، شما نوه او محسوب می شوید.

عنبر

کسی که غذای فرمانده ها را می برد!

نمیکشه

یعنی سربازی که آخر خدمت را می‌گذراند و خدمت برای او سخت شده

دختر خدمتی

به کسی اطلاق می شود که 10 ماه بعد از تو اومده و اصطلاحا 10 ماه زیر شما مورد دارد.(10 ماه کمتر خدمت کرده)

شوهر خدمتی

به کسی که دو ماه جلوتر از شما به خدمت امده و شما دو ماه زیر ایشان مورد دارید شوهر خدمتی می گویند.

عروس خدمتی

به کسی که 18 ماه زیر شما مورد داشته باشد عروس خدمتی می گویند.

پسر خدمتی

به کسانی که یکسال بعد از شما و در ماه اعزامی شما به خدمت فراخوانده شده اند، پسر خدمتی می گویند. مثلا سربازی که تاریخ اعزامش 98/05/01 باشد، پسرخدمتی سربازی با تاریخ اعزام 97/05/01 محسوب می شود.