فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت آموزی سردار فرحی به پرسش های پیرامون مهارت آموزی سربازان پاسخ داد.
سردار فرحی در این گفت و گو اهداف مهارت آموزی سربازان را تشریح کرد.
مشروح گفت و گو را در ذیل بخوانید:
سوال: هدف از مهارت آموزی چیست؟
سردار فرحی: مهارت آموزی یک هدف والایی دارد اینکه ما بتوانیم با مهارت آموزی در واقع جذابیت سربازی را در میان جامعه، نشاط سربازی را در میان سربازان و اثربخشی سربازی را برای نیروی مسلح ارتقاء بدهیم پس بنا بر این سه هدف راهبردی پشت سر مهارت آموزی است.
۱. جذابیت سربازی در جامعه
۲. ارتقاء نشاط سربازی در میان سربازان
۳. ارتقا اثربخشی سربازی در میان نیروهای مسلح
یعنی سربازی که مهارت داشته باشد و شایستگی های بیشتری داشته باشد به درد نیروهای نیروهای مسلح بیشتر می خورد نتیجه این کار هم در واقع هدف مستقیم مهارت آموزی است اما نتیجه غائی و نتیجه آینده هم مهارت‌آموزی دارد و آن هم زمینه اشتغال برای جوان ها برای پس از خدمت بیشتر ایجاد شود یعنی الان که کشور ما بیش از ۴ میلیون نفر بیکار دارد که قسمت عمده آنها به تعبیری۸۵ درصد آنها جوانهای ۲۰ سال تا 30 سال هستند وقتی سراغشان می‌روید عمده این ها از نداشتن مهارت رنج می‌برند و اگر مهارت داشته باشند. اولا به دنبال استخدام نیستند ثانیاً اینکه شانس استخدام آنها بسیار بالاتر می رود چون خود طرف یک هنر و یک مهارتی دارد بنابراین هدف ثانویه مهارت آموزی، اشتغال و ایجاد زمینه و بستر اشتغال برای جوانان که وقتی منقضی خدمت می شوند و ترخیص می شوند بتوانند یک مهارتی داشته باشند، مهارت هم اگر یک فرصتی به دست بیاید که بتوانند در طی مدت خدمت از همین مهارت استفاده عملی هم بکنند تجربه هم همراه آن مهارت می آید و یک گواهینامه رسمی هم دارند که معتبر است و وقتی با این ابزار وارد جامعه شوند بنابراین سربازی برایشان یک فرصت شده، فرصت یادگیری، مهارت آموزی، تجربه اندوزی و مدرک مهارت گرفتن و وقتی ترخیص می شود اگر هیچ عقبه‌ای نداشته باشند این مدرک می تواند یک فرصتی برای اشتغال بشود
سوال: این که می گویند سربازان بی کارند واز سر بیکاری به سربازان مهارت می آموزند چیست ؟
سردار فرحی : در واقع این یک صحبت خیلی نا پخته و خام است که یا کسانی می زنند که از وضعیت سربازی مطلع نیستند یا خدایی نکرده با غرض ورزی صحبت می‌کنند چون امروزه:
۱.به خاطر شدت فعالیت نیروهای مسلح
۲.به خاطر کاهش جمعیت سرباز
۳. به خاطر ارتقاء سطح تحصیلات سرباز سربازان در یک شرایط کاری خیلی زیاد قرار گرفتند و حجم کارهایشان خیلی بیشتر از قبل شده و اینکه بگویند از سر بیکاری چیزی یاد بگیرند این در واقع یک حرف کاملا اشتباه است به خاطر همین است که ما به دنبال مکانیسم‌هایی رفتیم که از شدت اشتغال سرباز استفاده کنیم نه از شدت بیکاری یعنی انقدر که سرباز مشغله دارد و فرمانده حاضر نیست که آن را آزاد کند و می گوید که من نیرو ندارم و باید از این سرباز استفاده کنم ما مکانیزم‌هایی را طراحی کردیم که این شدت اشتغال را به نوعی با مهارت گره بزنیم مثلاً گفتیم که آزمون ادواری بگیریم در آموزش بدو خدمت، قبل از اینکه به خدمت سربازی بیاید و در لباس مقدس سربازی قرار بگیرد موقعی که سنش کمتر از حد سربازی بوده و در خانه پدر مادرش بوده یک مهارتی را کسب کرده و یک هنری را پیدا کرده ولی گواهینامه ندارد در همان بدو خدمت افراد مهارت دیده ای را که بدون گواهینامه هستند شناسایی بکنیم و در همان زمان یک ماهه و یا دوماهه بعد از کرونا انشالله بتوانیم به آنها گواهینامه بدهیم که الان این کار در این مدت ۶ ماه اخیر انجام شده است و خوشبختانه ۱۲ الی ۱۵ درصد سربازان ما در این چهل پادگان ارتش سپاه ناجا و وزارت دفاع که سالانه چند صد هزار نفر وارد این ۴۰ پادگان می‌شوند در بدو ورود می گویند و مهارت داریم ولی گواهینامه نداریم و ما در طی همان یک ماه آموزش با فنی حرفه ای هماهنگ کردیم و از آنها آزمون به عمل می آید و خوشبختانه حدود ۱۵ درصد آنها گواهینامه می گیرند یعنی ۱۵ درصد ورودی پادگانها، این آمار شش ماه گذشته ماست و فنی حرفه ای می تواند تایید بکند و اتفاقاً این کسانی که در این مقطع گواهینامه می گیرند بالاترین نمره را می گیرند چرا چون مهارت چندین ساله را کسب کردند و نیازی نیست ۳۰ تا ۴۰ ساعت پیش ما آموزش ببینند و نمره این افراد بالای ۹۰ است نمره ای که فنی حرفه ای به آنها می دهد در حالی که نمره قبولی افرادی که در حین خدمت آموزش می‌بینند بین ۵۰ تا ۶۰ است. این یکی از کارهایی است که ما انجام می‌دهیم و برای اشتغال سرباز در طول مدت خدمت و به علت شدت اشتغال او اجازه نمی دهد که در کلاس ها شرکت بکند و فرمانده خیلی تحت فشار است که سرباز را آزاد کند بنابراین این از همچنین مکانیسم‌هایی استفاده می کنیم و مکانیسم دیگری که ما با کمک وزارت کار با حمایت جدی آقای شریعتمداری که انصافاً در این موضوع سنگ تمام گذاشتند و ایشان مجوز آموزش در محیط واقعی کار را دادند که اصلاً نه فرمانده بخواهد کسی را آزاد کند و نه سرباز بخواهد که وقت آزاد داشته باشد و برای آموزش بیاید.
ما به کمک دکتر شریعتمداری و مهندس هاشمی قرار شده است تمام کارگاه‌هایی که در نیروهای مسلح قرار دارد در پرتال فنی حرفه‌ای ثبت کنیم تا به الان پنج هزار کارگاه از ارتش وناجا وسپاه در پورتال فنی حرفه ای ثبت شده اند اگر سربازی در آنجا کار بکند و مدتی در آنجا باشد آن کار را تحت عنوان مهارت از او آزمون بگیرند و مدرک به او بدهند بنابراین هیچ وقت آزادی را سرباز نمی خواهد خرج مهارت‌آموزی بکند و ما پیش‌بینی می‌کنیم این کارگاهها تا پایان سال بالغ بر ۱۵ هزار بشود تا به الان ۵۰۰۰ ثبت شده است و ما پیش‌بینی می‌کنیم که اگر در هر یک از این کارگاهها سالی سه سرباز آموزش ببیند حداقل ما سالانه حدود ۵۰ هزار سرباز را در محیط واقعی کار خودشان بدون اینکه سربازی بخواهد آزاد شود آموزش مهارتی داده‌ایم و به او گواهینامه می دهیم و برای او سابقه کار می‌شود و به او یک برگه تجربه دو سال هم می‌دهیم که با این دو مدرک ترخیص شود و جدای اینکه ما برای پس از خدمت هم کارهای خیلی خوبی کردیم که بتوانیم در سامانه ماهرسان از سرباز پس از خدمت حمایت بکنیم بنابراین ما به دنبال مکانیسم هایی هستیم به خاطر شدت پرکاری سربازان و عدم وجود وقت اضافی برای سرباز که امکان مهارت‌آموزی ندارد مقداری از مهارت را به قبل از خدمت انداختیم و یک سری را در آموزش بدو خدمت (خود اظهاری) و مقداری را در محیط واقعی کار گنجانده ایم همه این ها حاکی از این است که سرباز پرکار است و پرتلاش است و وقت اضافی ندارد و این تناقض جدی است که می گویند سربازان از سر بیکاری مهارت‌آموزی می کنند و این حرف از سر نشناختن موضوع و نا آگاهی است.
سوال: چرا نیروهای مسلح وارد مقوله مهارت‌آموزی شده است؟
سردار فرحی: اولا که مسئولیت مستقیم نیروهای مسلح بحث امنیت ملی است یعنی نیروهای مسلح وظیفه‌اش تامین امنیت ملی کشور است هر چیزی که امنیت ملی کشور را مخدوش بکند و خدشه وارد کند در راستای ماموریت نیروهای مسلح قرار میگیرد این امنیت ملی ممکن است موقعی اشتغال باشد و وقتی که چندین میلیون جوان بیکار هستند این یک تهدید بزرگ امنیت ملی است بنابراین نیروهای مسلح برای خودش این را یک موضوع مهم می داند و میتواند این جوانانی که از مسیر سربازی وارد جامعه می‌شوند حدالامکان با مهارت های آشنا بکند و حمایت پس از سربازی برای اشتغال شان ایجاد بکند و بخشی از آنها به سمت شغل بروند و این خودش کمک می‌کند به اینکه این فشار تهدید امنیت ملی ناشی از بیکاری را تا حد زیادی کاهش بدهیم.
نیروهای مسلح پیشانی بحران زدایی است و همانطور که در سایر بحرانها مانند کرونا، سیل، زلزله و... با این که رسالت نیروهای مسلح نیست وارد می‌شود و کمک می‌کند و شغل هم رسالت نیروهای مسلح نیست اما چون نزدیک به ۴ میلیون جوان بیکار داریم ما به کمک سایر دستگاه ها آمده ایم.
در هر بحرانی نیروهای مسلح پیشمرگ کشور است و ما پیش مرگ مردم هستیم چه در سیل چه در زلزله چه در جنگ و در اینجا پیش مرگ مردم در زمینه اشتغال شدیم
سوال: آیا مهارت آموزی افراد تحصیل کرده دوباره کاری و هدر دادن بیت المال نیست؟
سردار فرحی: خیر ما برای فوق لیسانس ها و دکتر ها مهارت جدید را ندیدیم به کارگیری موثر را دیده ایم یعنی که اگر شما به عنوان یک سرباز وارد نیروهای مسلح بشوید و دارای مدارج عالی تحصیلی باشید کاری که ما می کنیم این نیست که به شما مهارت مثلاً جوشکاری یاد بدهیم کار ما برای شما به عنوان یک فرد تحصیل کرده این است که از ظرفیت شما در راستای رشته خودتان استفاده کنیم و به کارگیری موثر بکنیم به خصوص در رشته های پزشکی و پیراپزشکی که ۱۰۰% در رشته خودشان به کارگیری موثر می شوند و این می‌شود تعریف مهارت آموزی برای افراد تحصیل کرده با شاخص های بالا.
سوال: نیاز بازار کار را چگونه سنجیده اید که افراد دارای گواهی نامه بعد از خدمت بیکار نباشند و با اشباع افراد ماهر بیکار مواجه نشویم؟
سردار فرحی:
ما دو مسیر را تعریف کردیم 1.مسیر کیفیت که مهارت آموزی موقعی اثربخش است که دارای کیفیت باشد و ما موقع می توانیم کیفیت را در مهارت آموزی اندازه گیری بکنیم که نتیجه اش شغل شود
برای کیفیت ما یک منشوری تعریف کرده‌ایم که ۱۴ شاخص دارد و گفتیم و که مهارت با کیفیت باید این شاخص ها را پاس کند یکی از آنها علاقه است مثلاً اگر شما به مهارتی علاقه ندارید چرا باید آن مهارت را ببینید؟!
نکته دوم ما آمده‌ایم در کمیته کیفیت خودمان مهارت‌ها را دسته‌بندی کرده ایم در یک مخروطی که مخروط مهارت است مشخص کردیم که مهارت طلایی، مهارت نقره‌ای و مهارت برونز یا بومی.
این مخروط هفت طبقه دارد و برای تشکیل این مخروط نظر استانداران، نظر دستگاه‌ها، نظر نیروهای مسلح ، نظر معاونت اشتغال طرح تکاپو، نظر طرح قدر یک و دو نیروهای مسلح و نظر بسیج را برای حوزه های مهارتی کشور گرفته شده است و از آن حدود ۵۰۰ مهارت بیرون آمده که اینها مهارت‌هایی است که شایستگی کار کردن را دارند و این ۵۰۰ مهارت را در تک تک استان‌ها حرکت داده‌ایم و به ازای هر استان یک سری مهارت ها مشخص شده و برای آن استان کشش بازار کار دارد و دستگاههای مربوطه و استانداردها این شغل‌ها را تایید کردند و یک جدول شده است در استان با نظر استاندار و نظر دستگاه‌ها مشخص کرده ایم که در هر استان چه مهارتی را اگر یک سرباز یاد بگیرد شانس اشتغال دارد و این طرح یک کار حرفه ای شده است.
مثلا در این مهارت ها که به هر استان تخصیص داده شده است کدام مهارت ها برای همه ۳۱ استان مشترک است. نصب دوربین و یا تعمیر موبایل و یا آرایشگری این ها را در تمام ۳۱ استان گفتند کشش بازار کار دارد, این مهارت هایی که برای همه ۳۱ استان مشترک است بیست و شش مهارت است و به آنها مهارت طلایی می گویند و بعد مهارت نقره ای که برای ۱۵ استان کشور است و مهارت برنزی یا بومی، این مهارت ها، مهارت های اختصاصی هر استان هستند مثلا در استان خراسان شمالی، کشت زعفران اختصاصی آنجاست و به درد لرستان نمی‌خورد هر استانی به صورت اقتضایی برای خودش یک سری مهارت هایی دارد که اقتضای آن استان است و کشش بازار برای آن استان دارد.
بنابراین تلاش ما بر این است که با یک شیبی هر سربازی یک مهارتی را کسب کند که از جنس طلایی باشد یا از جنس بومی باشد یعنی مخصوص استانی باشد که خودش در آن متولد شده است و آنجا زندگی می‌کند.
با توجه به نقشه راه ما و ابلاغی که سردار محترم ریاست ستاد کل سردار باقری کردند من افق مهارت آموزی را برای سربازان خوب و روشن میبینم که به‌رغم دغدغه و مشکلات و فشار سنگینی که روی این جوانان خوب کشور ما هست ما بتوانیم برای اینها یک فرصتی ایجاد بکنیم و دوران سربازی را برای آنها تبدیل به دوران جهت سازی برای زندگی آنها بکنیم، چون سربازی نقطه عطف جدایی یک جوان از خانواده و ورود آن به اجتماع است و لذا این نقطه برای جوانان طلایی ترین نقطه است و ما میخواهیم بعد از سربازی جوانان با کوله باری از تجربه و مهارت و مدرک و جهت گیری وارد اجتماع شوند.
