از نظر آموزه ها و تعالیم دینى، همه مسلمانان موظف به کسب آمادگى دفاعى در برابر تهاجم احتمالى دشمنان هستند، چنانکه قرآن کریم وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا استَطعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَ » : مى فرماید (انفال/ 60 ) « مِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللهَِّ و قطعاً یکى از آثار مثبت خدمت سربازى، کسب آمادگى هاى نظامى و دفاعى براى بیشتر افراد در جامعه است.
در این خصوص، قرآن کریم به مجاهدان و سربازان، دستور ثبات قدم، اتحاد، انضباط و رعایت مقررات حاکم را مى دهد و از قدرت و سرافرازى مى گوید و در عین حال نمى خواهد احساسات مسلمانان را در جامعه اسلامى به گونه اى تحریک کند که آنها را در جهت غرور و منیّت سوق بدهد. درصورتى که تمام مکاتبى که در دنیا شناخته شده هستند، اعم از مکاتب اجتماعى و یا روش هاى عملى که دولت ها در تربیت سرباز دارند، مى کوشند که در سرباز، به اصطلاح یک غرور ملى به وجود آورند؛ نوعى روحیه خاص که به موجب آن، سرباز فقط به کشورش فکر کند. قرآن مى گوید شما نباید این گونه باشید، مبادا روحیه شما روحیه تظاهر و خودنمایى باشد. دستاوردها و پیروزى ها، شما را مغرور نکنند و منیّت نورزید. درواقع آخرین دستورى که قرآن خطاب به سربازان مسلمان مى فرماید، تواضع اخلاقى در برابر دیگران است. قرآن نمى گوید شما چنین نباشید، بلکه مى گوید مانند آنان وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ » . که این گونه هستند نباشید خَرَجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ بَطَرًا؛ مانند آن افرادى نباشید که وقتى از منزل هایشان بیرون آمدند، با غرور، زیرا «. خودپسندى و بى اعتنایى بیرون آمدند چنین اشخاصى فقط خود را مى بینند و خدا را نمى بینند و در جامعه مانع مردم مى شوند از راه(خدا، شما مانند اینان نباشید.
مساجد و نمازخانه ها در ارتش جمهورى اسلامى ایران، مراکز مهم براى صیقل روحِ آدمى هستند و پس از انقلاب هدف از تجهیز و توسعه نمازخانه ها در ارتش، ایجاد فضایى امن و آرام براى تقویت آمادگى هاى معنوى در کارکنان بوده است تا بتوانند در یک محیط مناسب، به مقام بندگى و تعبد دست یابند. همه فرماندهان و مسئولان سازمان عقیدتى سیاسى ارتش جمهورى اسلامى دست در دست هم، به توسعه و تعمیق بصیرت دینى همت گماشته اند که یکى از نشانه هاى روشن آن نیز بهبود کمى و کیفى مساجد و نمازخانه ها و توسعه فعالیت هاى فرهنگى ارتش در سال هاى پس از انقلاب بوده است. از نظر مسئولان عقیدتى سیاسى، دوران جوانى بهترین فرصت براى ریشه دار کردن روحیه معنوى و رشد مکارم اخلاقى و دوران طلائ رشد و بالندگى و عمق بخشیدن به دانش و ایمان است و سربازان جوان در محیط هاى سربازى با کمک فرماندهان و مسئولان پرتلاش سازمان عقیدتى سیاسى باید به دانش افزایى و تعمیق ایمان و بصیرت دینى که سفارش مؤکد مقام معظم رهبرى (مدظله العالى) است، اهتمام داشته باشند.
دستاوردهاى ارتش در حوزه تربیتى واخلاقى سربازان
سرباز در ارتش جمهورى اسلامى ایران به عنوان رکن محکم یکان خدمتى خود است؛ زیرا عمده زحمت هاى اجرایى این سازمان بر دوش سربازان است و اولین سینه اى که در مقابل دشمن سپر مى شود، سینه سرباز است.
ازجمله دستاوردهاى مهم و بنیادین ارتش و سازمان عقیدتى سیاسى آن در امور مرتبط با سربازى عبارتند از:
-1 آموزشِ معنای واقعی سرباز و جایگاه سربازی در بطن مفاهیم اسلامى.
-2 آموزش روش مدیریت اسلامی و برخورد مناسب با سربازان
-3 بالا بردن توان رزمی سربازان با استفاده از تقویت بنیه مذهبی و مؤلفه ایمان در آنها.
-4 افزایش بهره وری سربازان با استفاده از تقویت وجدان.
-5 فراهم کردن زمینه لازم جهت شکوفایی استعدادهای نهفته کارکنان وظیفه.
-6 ارتقاى سطح آموزه های علمی و نظامی کارکنان وظیفه.
-7 ایجاد روحیه در بین اقشار مختلف کارکنان وظیفه « بَینَهُم
-8 آماده و ورزیده کردن سربازان در برابر سختی ها، ناملایمات و افزایش مهارت فنی آنها جهت بهره برداری در طول خدمت و استفاده از مهارت اکتسابی بعد از خدمت سربازی.
-9 افزایش سطح فرهنگ خودکنترلی و وجدان در سربازان.
-10 وجدان کاری قبل از هر چیز تحت تأثیر نظام اعتقادی حاکم بر سرباز است؛ به صورت مجموعه ای از پایبندی ها و تعهدها در سربازان ارتش جمهورى اسلامى نهادینه شده است. این تعهدها عبارتنداز: رعایت شرایط کمی و کیفی کار؛ تعهد نسبت به بقا و توسعه سازمان؛ تعهد به تکامل خودسازمانى؛ تعهد نسبت به افراد و سایر گروه های کاری در سازمان؛ تعهد نسبت به جلب رضایت ارباب رجوع؛ تربیت جوانان خوش بین به ارتش جمهورى اسلامى ایران و نظام؛ ارائه تجارب مرتبط با زندگى مستقل و دور از خانواده به سربازان؛ ارائه آموزش مقابله با سختى ها و افزایش قدرت تحمل به سربازان؛ تمرین زندگى با کمترین امکانات (قناعت)؛ نظم پذیر شدن؛ تمرین قانون گرایى؛ افزایش حس مسئولیت پذیرى؛ بیدار کردن روحیه حمّیت و جوانمردى؛ توجه به سلامت جسم و حفظ کارایى بدن؛ تقویت خوداتکایى و شجاعت؛ آگاهى از استعدادها و توانایى هاى شخصى؛ آثار سازنده اجتماعى؛ افزایش حس تعلّق سرزمینى؛ تقویت روحیه ایثار و کمک به هم نوعان؛ گسترش و تقویت ارتباط با دیگران؛ تمرین مدارا و بردبارى در برخورد با دیگران و آموختن شیوه ها و ریزه کارى هاى زندگى دسته جمعى.
نتیجه گیرى
پس از پیروزى انقلاب اسلامى و بروز تحول اعتقادى و بنیادین عمیق در ارتش، امروزه شاهد دستاورهاى مهمى هستیم که یکى از آنان در بعد تحولات بنیادین اخلاقى، رفتارى، ایمانى در میان سلسله مراتب ارتش و برخورد، تعامل و آموزش به جوانانى است که به عنوان سرباز در اختیار سازمان مقدس ارتش قرار گرفته اند. از منظر بزرگان ارتش، دوران پرغرور و مقدس سربازى در این سازمان ولایت مدار براى جوانان شرایطى را ایجاد مىکند که در نهایت منجر به تقویت اعتماد به نفس در میان جوانان شده و آنها را براى مسئولیتهاى اجتماعى خطیرى که بر عهده خواهند داشت آماده مىکند و براى آینده زندگى خودشان، این جوانان را به تکیه گاهى محکم براى خانواده تبدیل کرده و به آنان مىآموزد که با ایمان و توسل به معنویات و همچنین اتکا به قدرت جوانى، مستقل عمل کنند. از دیگر دستاوردهاى ارتش جمهورى اسلامى در این خصوص اینکه روح جوانان از طریق آموزههاى معنوى و مسائل دینى ساخته و قدرتمند مىشود و این روح قوى مىتواند جسم را در سختىهاى خدمتى و زندگى هدایت کند؛ زیرا زمانى که انسان در شرایط سخت قرار مىگیرد، ایمانش به خداوند متعال تقویت مىشود و در ارتش جمهورى اسلامى ایران شرایطى ایجاد شده که یک جوان، دوران خدمت سربازى را براى خود، خانواده و کشورش مفید بداند و با دیدگاه و برداشتى مثبت و سازنده سازمان ارتش جمهورى اسلامى را ترک کند.
